Mỹ tăng quân nhưng không giúp Philippines chống Trung Quốc

“Nhiều người, bao gồm cả các quan chức cấp cao Philippines thích nghĩ rằng, việc gia tăng hiện diện của quân đội Mỹ ở Philippines – chủ đề trong cuộc đàm phán tới đây của hai nước, chính là sự cam kết bảo vệ Manila của Washington trong trường hợp xảy ra xung đột vũ trang ở Biển Đông, nơi Trung Quốc đang ngang ngược đòi hỏi chủ quyền với gần như toàn bộ khu vực này. Nhưng kỳ thực, những người có quan điểm này sẽ phải thất vọng vì Mỹ đã khẳng định họ trung lập trong các tranh chấp ở Biển Đông và luôn nhất quán trong việc kêu gọi một giải pháp hòa bình cho vấn đề.”, cây bút bình luận Ellen Tordesillas của tờ Malaya (Philippines) nhận định trong một bài báo có tựa đề “Mỹ: Philippines hãy ngừng phát ngôn khoa trương chống Trung Quốc”.

Mỹ gia tăng sự hiện diện quân sự tại Philippines nhưng không có nghĩa là sẽ "kề vai sát cánh" Manila chống lại Trung Quốc

Theo bà Tordesillas, chính quyền của Tổng thống Obama đã quyết định tái cân bằng lực lượng quân sự từ Trung Đông sang châu Á trong một động thái được các nhà phân tích cho là nỗ lực kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc trong khu vực.

Tuy nhiên, như cựu Đại sứ Philippines tại Liên hiệp quốc Lauro Baja Jr quan sát, người Mỹ không muốn “tầm thường hóa” đối thủ này như vậy.

Trong việc gia tăng sự hiện diện tại châu Á, Mỹ không muốn đóng vai trò trọng tài phân xử tranh chấp chủ quyền đối với vài hòn đảo, bãi đá, bãi ngầm của một số nước. “Họ (Mỹ - PV) muốn một khu vực ổn định. Họ không muốn làm phương hại đến mối quan hệ chiến lược với Trung Quốc – điều này quan trọng hơn việc chủ quyền với mấy bãi đá, bãi ngầm thuộc về ai”, ông Baja nói.

Manila nên "dịu dàng" với Bắc Kinh

Để chuẩn bị cho việc thực hiện xoay trục chiến lược sang châu Á – Thái Bình Dương, các quan chức cấp cao Mỹ đã đến khu vực này trong những tháng vừa qua. Một trong những mối quan tâm của họ là sự căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc về chủ quyền với bãi cạn Scarborough hay Panatag (theo cách gọi của Philippines – PV) và gần đây là Bãi Cỏ Mây (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, hiện đang bị Philippines chiếm đóng và Trung Quốc cũng đòi chủ quyền phi lý – PV). Philippines đã đệ đơn kiện lên Tòa án trọng tài Liên hiệp quốc về Luật Biển hồi tháng 2/2013, khiếu nại về tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc trên Biển Đông, dựa vào yêu sách “đường 9 đoạn” phi lý, xâm phạm vào cả vùng đặc quyền kinh tế của một số nước.

Theo bà Tordesillas, có nguồn tin cho biết, một số quan chức Mỹ khi trả lời phỏng vấn đã nói rằng: “Chiến lược “bôi nhọ Trung Quốc” của Bộ Ngoại giao Philippines mà đứng đầu là Ngoại trưởng Albert del Rosario đã đóng góp phần lớn vào việc làm xấu đi mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc”.

Từ đây, cây bút bình luận nổi tiếng của tờ Malaya dẫn ra một loạt dẫn chứng:

Ngoại trưởng del Rosario đã nhiều lần tố Trung Quốc “tráo trở và đe dọa”.

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario thường có những phát ngôn trực diện gây sốc về Trung Quốc

Ngay cả Tổng thống Philippines Benigno Aquino, trong các thông điệp quốc gia năm 2010 và 2011, cũng dùng những lời lẽ mạnh mẽ chống Trung Quốc.

Cụ thể, trong thông điệp gửi quốc dân năm 2011, ông Aquino tuyên bố: Đã có lúc chúng ta không phản ứng thích đáng với sự đe dọa ngay tại sân sau. Nay thông điệp của chúng ta với thế giới rất rõ: “Những gì thuộc về chúng ta là của chúng ta; đặt chân lên Recto Bank (tên Philippines gọi Bãi Cỏ Rong – PV) không khác với đặt chân lên Recto Avenue (Philippines đặt tên Recto cho một đại lộ ở thủ đô Manila – PV)”.

Đến năm 2012, Tổng thống Philippines lại quyết không nhân nhượng trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc; yêu cầu Bắc Kinh tôn trọng những quyền lợi của Manila tại Biển Đông.

“Trong một dấu hiệu thể hiện thiện chí, chúng ta đã thay tàu hải quân bằng một tàu dân sự ngay khi có thể. Chúng ta không phản ứng trước những lời kêu gào từ giới truyền thông của họ (Trung Quốc). Tôi không nghĩ có gì quá đáng khi yêu cầu rằng quyền lợi của chúng ta phải được tôn trọng, cũng như chúng ta tôn trọng quyền lợi của họ như là một quốc gia trong một thế giới mà chúng ta cần phải chia sẻ”, ông Aquino khẳng định.

Tổng thống Philippines nhấn mạnh: “Có những người nói rằng chúng ta nên từ bỏ Bajo de Masinloc (bãi cạn Scarborough theo cách gọi của chính phủ Philippines), chúng ta nên tránh phiền phức. Tuy nhiên, nếu một ai đó vào mảnh sân của bạn và nói với bạn rằng hắn sở hữu nó, bạn có chấp nhận không? Liệu việc từ bỏ những gì thuộc về chúng ta một cách hợp pháp có phải là điều đúng đắn?”

Nguồn tin của bình luận gia Tordesillas khẳng định, các quan chức Mỹ đã khuyến cáo Bộ Ngoại giao cũng như chính phủ Philippines nên giảm bớt giọng hùng biện chống Trung Quốc để giảm căng thẳng trong khu vực. Điều này giải thích lý do tại sao trong thông điệp quốc gia của chính phủ Manila hồi tháng trước không đề cập, dù chỉ một từ, đến xung đột với Trung Quốc.

Một bằng chứng nữa là trong cuộc họp báo với phóng viên nước ngoài hôm 2/8, Ngoại trưởng del Rosario đã thể hiện giọng điệu mang tính hòa giải hơn. Ông nói: "Tôi sẽ tìm cách để Philippines có mối quan hệ hòa bình với Trung Quốc".

Xem ra, Trung Quốc nên cảm ơn “chú Sam” bởi nhờ có sự hòa giải của Washington, Bắc Kinh đã bớt phải “hắt xì” liên tục mỗi lần Manila đăng đàn hùng biện.

Minh Châu

Theo Petrotimes