3 kiến nghị của học giả Mỹ

Ngày 22/03, tờ Philippine Star dẫn tuyên bố hôm 21/03 của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jeff Rathke cho biết, Washington có lợi ích quốc gia trong việc đảm bảo hòa bình và ổn định ở Biển Đông; và Mỹ cũng đã nhiều lần bày tỏ mối quan ngại với Trung Quốc về hoạt động xây dựng đảo nhân tạo ở Biển Đông. Ông Jeff Rathke cũng xác nhận, Bộ Ngoại giao Mỹ đã nhận được lá thư từ 4 Thượng nghị sĩ Mỹ báo động về quy mô và tốc độ bồi đắp đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời kêu gọi Washington cần có chiến lược chính thức để ngăn hoạt động này của Bắc Kinh.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe

Trước đó (19/03), Thượng nghị sĩ John McCain, Bob Corker, Jack Reed và Bob Menendez đã coi hoạt động bồi đắp và xây dựng đảo của Trung Quốc là một thách thức trực diện, không những đối với các quyền lợi của Mỹ và khu vực, mà cả cộng đồng quốc tế. Trong bức thư gửi Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter, 4 Thượng nghị sĩ này cho rằng, nếu không có một chiến lược toàn diện, lợi ích lâu dài của Mỹ, cũng như các đồng minh và đối tác sẽ đứng trước nguy cơ đáng quan ngại. Bởi theo họ, trong khi các quốc gia khác chỉ xây trên phần diện tích hiện hữu, Trung Quốc lại đang thay đổi kích thước, cấu trúc, cùng thuộc tính vật lý của các đảo và đây là một thay đổi về chất nhằm đổi thay hiện trạng tại Biển Đông.

Giới chuyên môn và dư luận cũng đang quan tâm tới bình luận của 2 học giả Mỹ Michael Green (giáo sư hàng đầu của Đại học Georgetown, Phó chủ tịch phụ trách vấn đề châu Á và Nhật Bản của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế CSIS) và Mira Rapp Hooper (cộng sự của Giáo sư Michael Green tại CSIS) khi họ bày tỏ quan ngại đặc biệt (trên tờ Washington Post) về những hành động bồi đắp đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang tiến hành ở quần đảo Trường Sa. Bởi theo họ, việc mở rộng và biến đổi các bãi đá nhỏ ở Biển Đông thành 6 căn cứ quân sự (tại khu vực tiềm lực quân sự của các nước xung quanh chưa đủ mạnh để thách thức và cũng không nằm trong phạm vi bảo vệ của Mỹ) là diễn biến mới nhất trong một loạt hành động gây hấn của Trung Quốc, đe dọa lớn tới khu vực và thách thức lợi ích tự do hàng hải của Mỹ. Cũng theo 2 học giả này, việc đẩy mạnh quy mô và tốc độ bồi đắp đảo nhân tạo của Bắc Kinh còn nhằm thiết lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở Biển Đông.

Từ những nhận định kể trên, học giả Michael Green và Mira Rapp Hooper đưa ra 3 kiến nghị. Thứ nhất, Washington nên tiếp tục đầu tư giúp xây dựng năng lực cho các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là những nước bị đe dọa trực tiếp từ sự tăng cường lực lượng nhanh chóng của Bắc Kinh. Thứ hai, Mỹ phải thể hiện rõ quan điểm - hành động của Trung Quốc không được làm ảnh hưởng tới tự do hàng hải trong khu vực và việc thiết lập ADIZ ở Biển Đông là không thể chấp nhận. Thứ ba, Washington cần nhiệt thành ủng hộ các biện pháp ngoại giao và pháp lý của các nước Đông Nam Á nhằm kiềm chế tham vọng của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Hàn Quốc chấp nhận triển khai THAAD?

Chiều 21/03, đài KBS của Hàn Quốc dẫn phát biểu tại Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ hôm 19/03 của Tư lệnh Bộ Tư lệnh phòng thủ tên lửa và không gian Mỹ David Mann, theo đó Washington sẽ triển khai 7 khẩu đội tên lửa thuộc Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) trước năm 2019, trong đó có các khẩu đội tại Hàn Quốc, Nhật Bản và hiện có 4 khẩu đội THAAD đang trong giai đoạn khởi động. Đây là lần đầu tiên Mỹ chính thức xác nhận sẽ triển khai tên lửa THAAD tại Nhật Bản và Hàn Quốc.

Điều đáng nói là việc này diễn ra sau tuyên bố hôm 09/02 của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken: Washington chưa quyết định về việc triển khai THAAD ở Hàn Quốc. Và tuyên bố kể trên diễn ra trong bối cảnh Hàn Quốc vẫn đang chia rẽ về THAAD, do đó dư luận coi đây là tín hiệu cho thấy, Seoul sẽ sớm chấp thuận kế hoạch của Mỹ. Cách đây không lâu (9/3), Hãng Yonhap từng dẫn tuyên bố của người phát ngôn Bộ Quốc phòng Hàn Quốc Kim Ming-seok, theo đó Bộ Quốc phòng Hàn Quốc không có kế hoạch mua và triển khai THAAD; hơn nữa Mỹ cũng không quyết định triển khai hệ thống THAAD trên bán đảo Triều Tiên.

Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Taro Aso

Trước đó (17/03), sau cuộc gặp Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Lee Kyung-soo, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel đã phản đối mối quan ngại của Bắc Kinh trước khả năng Mỹ triển khai THAAD ở Hàn Quốc. Ông Daniel Russel đưa ra tuyên bố kể trên sau khi Trợ lý Ngoại trưởng Trung Quốc Lưu Kiến Siêu bày tỏ quan ngại về ý tưởng triển khai THAAD tại Hàn Quốc của Mỹ. Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Thường Vạn Toàn cũng có bình luận tương tự, bởi Bắc Kinh cho rằng, THAAD được thiết kế nhằm ngăn chặn sức mạnh quân sự của Trung Quốc.

Ông Daniel Russel cũng tuyên bố, Mỹ ủng hộ Hàn Quốc - Nhật Bản cải thiện quan hệ song phương do cả hai nước này đều là đồng minh của Washington và tình hình căng thẳng hiện nay là “nguy cơ chiến lược” đối với cả ba nước. Theo giới chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến Trung Quốc phản đối kế hoạch triển khai THAAD tại Hàn Quốc bởi Bắc Kinh lo ngại radar của tổ hợp này có thể giám sát các cơ sở quân sự của Trung Quốc.

Giới quân sự cũng đang quan tâm tới “Chiến lược hợp tác cho cường quốc hải quân thế kỷ XXI”, viết tắt là CS-21 vừa được hải quân, tuần duyên và thủy quân lục chiến (3/5 lực lượng vũ trang của Mỹ) công bố hồi thượng tuần tháng 3. Bởi phiên bản CS-21 từng ra mắt cách đây 8 năm (2007-2015) và chiến lược biển mới của Mỹ đặt trong bối cảnh Washington “xoay trục” sang Châu Á - Thái Bình Dương, cùng sự trỗi dậy về quân sự của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh tới sự hợp tác giữa Mỹ với đồng minh khi đối mặt với thách thức. Theo phiên bản CS-21 năm 2015, Mỹ đã điểm mặt các đối thủ tại từng khu vực, đồng thời nêu chi tiết kế hoạch triển khai lực lượng phù hợp với từng điều kiện chiến trường. Ngoài ra, CS-21 năm 2015 cũng chỉ rõ, sự bành trướng của Hải quân Trung Quốc ra Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương đã đặt ra cả cơ hội lẫn thách thức đối với Mỹ.

Nhận định của giới quân sự

Theo nhận định của tờ tuần san The Economist (Anh) vừa xuất bản, 30 năm nữa Trung Quốc cũng không đuổi kịp Mỹ. Ngoài ra, lãnh đạo và thống trị không phải là một chuyện. Hơn nữa, vai trò ảnh hưởng quan trọng hơn thực lực quân sự. Trước đó, nhằm phản ứng lại thông tin trên tờ New York Times của tác giả Gregg Easterbrook hôm 09/03, tờ Thời báo Hoàn Cầu vừa tuyên bố, Trung Quốc có khả năng đánh bại Mỹ ở Tây Thái Bình Dương bằng các tên lửa chống hạm giá rẻ. Và hoàn toàn có khả năng đánh thắng Mỹ ở Biển Đông.

Bộ trưởng Ngoại giao ba nước Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc

Hơn 1 tháng trước (21/02), Tạp chí The Motley Fool cho biết, từ năm 2014, Cơ quan Nghiên cứu các dự án quốc phòng tiên tiến (DARPA) của quân đội Mỹ đã đầu tư vào Dự án Hydra để phát triển loại vũ khí mới trên cơ sở kết hợp tính năng ưu việt của tàu ngầm và tàu sân bay - “tàu sân bay dưới lòng biển” nhằm giành ưu thế về quân sự so với các nước. Trong tháng 01/2015, Trung tâm đánh giá chiến lược và ngân sách (CSBA, một tổ chức tư vấn tư nhân) cho rằng, sức mạnh quân sự của Mỹ đang bị các nước tìm cách khắc phục. Bởi tên lửa đạn đạo DF-21D của Trung Quốc đang là “sát thủ tàu sân bay” của Mỹ.

Theo trợ lý thư ký không quân Mỹ, phụ trách vấn đề mua bán vũ khí William LaPlante, không quân Mỹ đang thực hiện chương trình bảo dưỡng và xin cấp phép cho nhiều dự án hiện đại hoá mẫu máy bay ném bom B-2 trong năm tài khóa 2016. Ông William LaPlante cho biết, không quân Mỹ có kế hoạch phát triển phi đội 130 chiếc B-2, nhưng do ngân sách cho quốc phòng Mỹ bị cắt giảm, nên Lầu Năm Góc chỉ duy trì hoạt động khoảng 20 chiếc B-2.

Hồng Thất Công

Theo Petrotimes