Ngoại trưởng Philippines, ông Albert del Rosario trò chuyện với Giáo sư Clive Schofield chuyên nghiên cứu An ninh và Tài nguyên biển của Đại học Wollongong (Australia) hôm 26/11. Ảnh: Phil Star

Tại ngày làm việc thứ 3 vụ kiện tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông, đoàn Philippines tố Trung Quốc xây đảo nhân tạo gây hại nghiêm trọng cho môi trường ở vùng biển này.

Manila (Philippines) - Một chuyên gia làm chứng cho trường hợp của Philippines chống lại Trung Quốc vào hôm thứ Năm cho biết, các hoạt động khai hoang và đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Tây Philippines gây ra "thảm họa" thiệt hại cho hệ thống rạn san hô vùng biển này.

Vào ngày thứ ba và cuối cùng của buổi điều trần về thành tích tại The Hague, nhóm pháp lý của Philippines gồm Luật sư Paul Reichler, giáo sư Clive Schofield từ Đại học Wollongong (Australia) và giáo sư sinh học Kent Carpenter từ Đại học Hawaii (Mỹ) đưa ra những ý kiến dựa trên lĩnh vực chuyên môn của họ nghiên cứu.

"Carpenter đi đến kết luận rằng, các hành động của Trung Quốc đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường và hệ sinh thái rạn san hô gần đến mức thảm khốc trong khu vực Biển Đông do các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo", Valte nói.

Chuyên gia luật quốc tế Alan Boyle từ Trường Luật Edinburgh, một người ủng hộ cho Philippines, có ý kiến giống với Carpenter và trình bày mức độ thiệt hại đến hệ sinh thái biển trong vùng biển tranh chấp.

Boyle cho rằng, các hoạt động của Trung Quốc sẽ tiếp tục đặt ra mối đe dọa đáng kể cho môi trường biển của Biển Đông và tất cả các quốc gia láng giềng nếu không được kiểm soát.

Thực tiễn, các hoạt động nguy hại của Trung Quốc như đánh bắt cá bằng thuốc nổ hoặc bằng cyanide, thu hoạch ngao khổng lồ, bắt rùa và các loài nguy cấp khác là hành vi vi phạm nghĩa vụ của mình theo luật UNCLOS trong việc bảo vệ và giữ gìn môi trường biển, Boyle nói.

"Boyle cũng nhấn mạnh rằng, Trung Quốc là một quốc gia lớn trên thế giới, chịu trách nhiệm khi không thể ngăn chặn ngư dân và các tàu của nước này tham gia vào các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp", Valte nói.

Trong khi đó, giáo sư Schofield trình bày phát hiện của mình trên 47 thực thể tại Biển Đông theo yêu cầu của Tòa để xem những thực thể mà Trung Quốc gọi là "đảo" có tạo ra vùng đặc quyền kinh tế theo UNCLOS hay không. Ông cũng chiếu ảnh vệ tinh chụp thực trạng bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham.

"Hình ảnh vệ tinh Landsat của Scarborough Shoal khi thủy triều lên và triều thấp cũng đã được trình bày bởi Schofield", Valte nói.

Phiên tòa kết thúc vòng đầu của những tranh luận cho buổi điều trần về công đức. Các đoàn sẽ quay trở lại tòa án vào thứ Hai cho vòng hai.

"Sự gây hấn của Trung Quốc"

Bằng chứng và những toan tính xâm lăng của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp cũng là một vấn đề khác mà luật sư của Philippines đưa lên trước tòa án Liên Hiệp Quốc.

Giáo sư luật Bernard Oxman, thuộc đoàn luật sư của Philippines, cho rằng Trung Quốc "làm trầm trọng hơn và mở rộng" để trì hoãn quá trình xét xử vụ kiện do Manila đâm đơn kiện.

Oxman trích dẫn việc nhân viên giám sát Trung Quốc từng cản trở binh lính của Philippines khi họ hỗ trợ thủy quân lục chiến đang đồn trú tại một tàu hải quân yếu thế hơn, ở bãi cạn Thomas (hay còn gọi là bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam).

"Oxman nhấn mạnh rằng, sự từ chối của các hình thức truy cập một phần của Trung Quốc là một chính sách có chủ ý để trục xuất các công dân của Philippines và tranh chấp các vùng biển xung quanh", Valte lưu ý.

Trong khi đó, luật sư Boyle đề cập tới hàng loạt sự cố suýt va chạm giữa tàu Hải quân Trung Quốc và Philippines tại bãi cạn Scarborough, Trung Quốc (Gọi là Hoàng Nham, hồi tháng tháng 4 và tháng 5 năm 2012).

"Theo Boyle, những hành động  này cho thấy Trung Quốc cố ý coi thường luật pháp quốc tế trong việc giữ an toàn của các tàu hàng hải", Valte nói.