Tổng thống Duterte cho biết ông chỉ muốn lực lượng Philippines tuần tra trong phạm vi 12 hải lý ngoài khơi bờ biển của mình, không phải vùng lãnh hải đang tranh chấp. Ông cũng cho biết không muốn lực lượng Philippines tuần tra chung với các cường quốc nước ngoài, chẳng hạn như Mỹ và Trung Quốc, vì có thể kéo Manila vào một cuộc chiến không mong đợi.
“Từ bây giờ, chúng tôi sẽ không tuần tra chung với nước nào bởi tôi không muốn gặp rắc rối” – ông Duterte nói. “Tôi không muốn kết hợp tuần tra với Mỹ hoặc Trung Quốc. Tôi chỉ muốn tuần tra lãnh hải nước mình”.
Nhà lãnh đạo Philippines cũng cho biết ông đang cân nhắc việc mua thiết bị quốc phòng của Nga và Trung Quốc.Trước đây, Manila có truyền thống dựa vào Mỹ và phương Tây khi nói đến nhu cầu an ninh.
Tổng thống Rodrigo Duterte. Ảnh: AP
Tuyên bố trên dường như đi ngược lại thỏa thuận hồi tháng 4 giữa Mỹ và Philippines. Khi đến thăm Manila, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter tiết lộ trong cuộc họp báo với người đồng cấp Philippines lúc đó là Voltaire Gazmin, rằng tàu Mỹ đã tiến hành các cuộc tuần tra lãnh hải với Philippines ở biển Đông, một động thái khá hiếm hoi.
Ông Carter nhấn mạnh Washington không có ý định khiêu khích và cố gắng giúp xuống thang căng thẳng trong khu vực. Trong khi đó, ông Gazmin hy vọng sự hiện diện của Mỹ sẽ kiềm chế Trung Quốc, nước đang tranh chấp bãi cạn Scarborough với Philippines.
Hôm 12-9, Tổng thống Duterte cũng yêu cầu đặc nhiệm Mỹ rút khỏi miền Nam Philippines để tránh làm phức tạp cuộc chiến chống lại nhóm Hồi giáo cực đoan Abu Sayyaf. Tuy nhiên, Washington cho biết họ không nhận được yêu cầu chính thức từ Manila về việc rút đặc nhiệm khỏi miền Nam Philippines.
Cũng trong ngày 12-9, Tổng thống Duterte khẳng định ông đã từ chối tham gia cuộc họp giữa người đồng cấp Mỹ Barack Obama và các nhà lãnh đạo ASEAN hôm 8-9.
Phát biểu tại Điện Malacañang trước các quan chức cảnh sát, sĩ quan quân đội và giáo viên, ông Duterte nói: “Tôi cố tình không tham dự các cuộc đàm phán song phương giữa ASEAN và Tổng thống Mỹ. Bạn không thể giảng giải cho lãnh đạo một nước thế nào là chủ quyền, ngay cả ông Obama. Ông ấy đã sai khi làm điều đó. Đây cũng là lý do tôi thiếu tôn trọng họ”.
Một ngày trước Hội nghị thượng đỉnh ASEAN diễn ra tại Lào, Tổng thống Duterte gây sốc khi gọi ông Obama là “thằng khốn”. Bình luận xúc phạm này được cho là phản ứng của nhà lãnh đạo Philippines trước sự chỉ trích của Mỹ về chiến dịch thanh trừng nghi phạm ma túy đẫm máu do ông phát động.
Tổng thống Mỹ sau đó hủy cuộc gặp song phương với ông Duterte, thay vào đó hội đàm với Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye.