Tổng thống Rodrigo Duterte ngày càng bị chỉ trích gay gắt sau khi được cho là đã có nhiều nhượng bộ trước Bắc Kinh trong chuyến thăm hồi tháng 10-2016, để đổi lại gói đầu tư và viện trợ đáng kể nói trên.

Tổng thống Rodrigo Duterte đối mặt nhiều chỉ trích vì "thân Trung Quốc". Ảnh: Reuters

Cái giá của số tiền là lời hứa của ông Duterte chuyển dịch chính sách gần gũi hơn với Bắc Kinh, đồng thời xa cách Mỹ - đồng minh lâu năm của Philippines.

Gói vốn trên từ Bắc Kinh cũng hứa hẹn sẽ tạo ra 2 triệu việc làm mới trong vòng 5 năm và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng đang đi xuống trầm trọng ở Philippines.

Tuy nhiên, 6 tháng đã trôi qua, hầu như chưa có dấu hiệu nào của số tiền, trong đó bao gồm 15 tỉ USD vốn đầu tư và 9 tỉ USD tiền cho vay ưu đãi không lãi. Trong khi đó, Tổng thống Duterte đã thực hiện những cam kết một cách tích cực.

Một trong những động thái gần nhất là tuyên bố của ông Duterte ngày 19-3 rằng ông không thể ngăn cản Trung Quốc xây dựng trên bãi cạn tranh chấp Scarborough ở biển Đông. Nghị sĩ đối lập Gary Alejano của Philippines đã chỉ trích gay gắt phát ngôn này và cho rằng những lời lẽ này chứng tỏ ông Duterte không sẵn sàng bảo vệ quyền lợi của quốc gia.

Tuy vậy, giới chức chính quyền Philippines dường như vẫn còn đặt nhiều niềm tin vào những thỏa thuận này. Nói với trang Asia Times hôm 3-4, Bộ trưởng Tài chính Philippines Carlos Dominguez khẳng định những chuyến thăm gần đây tới Bắc Kinh và những cam kết của Trung Quốc nhằm tài trợ các công trình đường sắt và cảng trị giá 3,5 tỉ USD cho thấy các cam kết vẫn còn, đặc biệt là sau một giai đoạn đối đầu dưới thời chế độ của ông Benigno Aquino.

Hồi giữa tháng 3, Phó Thủ tướng Trung Quốc Wang Yang và Đại diện Thương mại Quốc tế Trung Quốc Fu Ziying đã có chuyến thăm ông Duterte tại quê nhà của tổng thống Philippines tại TP Davao. Chuyến thăm 4 ngày mang tính biểu tượng và tại đây hai bên đã kí chương trình phát triển kéo dài 6 năm, bao gồm các thỏa thuận thúc đẩy xuất khẩu nông sản Philippines sang Trung Quốc.

Trước đó 1 tuần, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Zhong Shang có chuyến thăm 3 ngày nhằm khôi phục Ủy ban Philippines – Trung Quốc về Hợp tác Kinh tế và Thương mại vốn bị đóng cửa từ năm 2011 vì tranh chấp biển Đông.