Trong chuyến thăm chính thức VN từ ngày 22 - 24.8 của Thủ tướng Úc Scott Morrison và phu nhân, lãnh đạo VN và Úc đã trao đổi về nhiều vấn đề quốc tế và khu vực hai bên cùng quan tâm, trong đó nhấn mạnh quan ngại về những diễn biến gần đây trên Biển Đông.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Scott Morrison trao đổi trong không khí cởi mở và nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh, an toàn trên Biển Đông

Úc tăng hạn ngạch cho lao động VN hơn 7 lần

Sáng 23.8, ngay sau lễ đón chính thức, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã hội đàm với Thủ tướng Scott Morrison. Hai nhà lãnh đạo bày tỏ sự hài lòng về việc phát triển mạnh mẽ, năng động và hiệu quả của quan hệ VN - Úc thời gian qua; cho rằng quan hệ hai nước rất lớn, phong phú và còn nhiều tiềm năng. Hai thủ tướng nhất trí khởi động Cơ chế họp lãnh đạo cấp cao thường niên, đồng thời tiếp tục các cơ chế họp cấp bộ trưởng ngoại giao, quốc phòng, kinh tế đã được thiết lập trong khuôn khổ đối tác chiến lược.

Hai bên nhất trí cho rằng hợp tác song phương về an ninh, quốc phòng ngày càng hiệu quả và thực chất, đặc biệt là việc Úc hỗ trợ VN trong quá trình tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị hai bên mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực tiềm năng như công nghiệp quốc phòng, an ninh mạng, liên kết đào tạo… Thủ tướng Morrison nhất trí tăng cường hợp tác an ninh song phương, bao gồm trong lĩnh vực hàng hải và không gian mạng; phối hợp chống tội phạm xuyên quốc gia, buôn bán người, khủng bố. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đánh giá cao việc Úc quyết định từ ngày 2.9 năm nay sẽ tăng hạn ngạch thị thực cho công dân VN trong khuôn khổ Chương trình Lao động kỳ nghỉ từ 200 lên 1.500 người/năm, tạo điều kiện cho thêm nhiều công dân VN được tham gia lao động thời vụ tại Úc. Hai bên cam kết cùng hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm rác thải nhựa và khai thác hải sản bền vững.

Với nền tảng 25 năm hợp tác về giáo dục và đào tạo, hai thủ tướng cũng nhất trí sẽ mở rộng hợp tác trao đổi tri thức sang các lĩnh vực mới thông qua tăng cường liên kết giáo dục và nghiên cứu. VN và Úc cũng sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực tri thức và đổi mới, bao gồm các dịch vụ công, thiết lập Trung tâm nghiên cứu VN - Úc tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Trung tâm này sẽ huy động chuyên môn của Úc để hỗ trợ các thế hệ lãnh đạo tương lai của VN, giúp Úc và VN tìm kiếm giải pháp cho các thách thức chung của hai nước và khu vực.

Quan ngại sâu sắc về tình hình Biển Đông

Trao đổi về các vấn đề chiến lược, an ninh khu vực và quốc tế cùng quan tâm, Thủ tướng Morrison khẳng định Úc ủng hộ mạnh mẽ VN trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ 2020 - 2021. Về tình hình Biển Đông, hai thủ tướng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước các diễn biến trên Biển Đông, bao gồm việc quân sự hóa và bồi đắp các cấu trúc đang tranh chấp, cũng như cản trở các dự án dầu khí được triển khai lâu nay ở Biển Đông.

Trong tuyên bố chung, VN và Úc đã cam kết tiếp tục xây dựng một cấu trúc khu vực mở, bao trùm, thịnh vượng và an toàn trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ. Các quan điểm mạnh mẽ về Biển Đông cũng một lần nữa được nhấn mạnh trong tuyên bố chung. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng hải và hàng không, tuân thủ luật pháp quốc tế và duy trì một trật tự dựa trên luật lệ; kêu gọi các bên tự kiềm chế và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Morrison cũng tái khẳng định tầm quan trọng của việc các quốc gia tiếp tục giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của LHQ về luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Hai thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của các cơ chế giải quyết tranh chấp của UNCLOS và kêu gọi các bên tôn trọng, thực thi những phán quyết của các cơ chế này. Hai nhà lãnh đạo tái khẳng định tầm quan trọng của việc thực thi đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); kêu gọi Bộ Quy tắc ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc đang được đàm phán cần tuân thủ đầy đủ luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS, không làm tổn hại đến lợi ích của các bên thứ ba hoặc quyền của các quốc gia theo luật pháp quốc tế. Hai nhà lãnh đạo cũng lên tiếng ủng hộ cấu trúc khu vực bao trùm hiện nay.

Tại cuộc họp báo chung công bố về kết quả chuyến thăm, hai thủ tướng khẳng định quyết tâm đưa quan hệ hai nước lên một tầm cao mới.

Úc xem xét nhập khẩu tôm, nhãn tươi của VN

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Morrison cũng nhất trí xây dựng chiến lược hợp tác kinh tế tăng cường với mục tiêu trở thành 1 trong 10 đối tác thương mại hàng đầu của nhau và tăng gấp đôi đầu tư hai chiều. Đánh giá cao việc kim ngạch thương mại hai chiều năm 2018 đạt gần 7,8 tỉ USD, hai thủ tướng nhất trí phấn đấu đưa kim ngạch thương mại hàng hóa lên 10 tỉ USD ngay trong năm sau. Thủ tướng Morrison cũng nhất trí sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các mặt hàng nông thủy sản của VN, thông báo đang xem xét việc cho phép nhập khẩu tôm sống nguyên con, nhãn tươi của VN.

Thủ tướng Úc tin tưởng VN sẽ tổ chức thành công giải đua xe F1

Chiều 23.8, Thủ tướng Morrison thăm Bệnh viện Quân y 103 và giao lưu với lực lượng gìn giữ hòa bình của VN. Cũng trong buổi chiều, ông Morrison đến thăm đường đua xe Công thức 1 (F1, ảnh).

Tại đây, Thủ tướng Morrison chia sẻ: “Úc cũng là địa điểm tổ chức một chặng F1. Cả thế giới đã dồn sự chú ý đến Úc và sẽ lại dồn sự chú ý đến Hà Nội, chủ nhà của F1 năm 2020. Sự kiện kỳ vĩ này sẽ chứng minh năng lực của VN khi tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế quan trọng, cũng như tiềm năng du lịch rất lớn. Tôi biết sẽ có hàng ngàn người đam mê thể thao đang chờ đợi được đến VN để tận mắt chứng kiến cuộc đua vào năm sau cũng như nhiều năm sau nữa. Báo chí trên toàn cầu sẽ không bỏ lỡ sự kiện tuyệt vời này. Đăng cai thành công F1 sẽ càng khẳng định sự thành công trong lĩnh vực tăng trưởng kinh tế, một nền kinh tế đa dạng với ngành du lịch khách sạn ngày một phát triển. VN sẽ có cơ hội bày tỏ lòng mến khách, sự thịnh tình với bạn bè khắp thế giới”.