Trong khi chỉ trích Tổng thống, thẩm phán Antonio Carpion, người từng tham gia tích cực trong vụ Manila đưa Bắc Kinh ra Tòa Trọng tài Quốc tế 2016, dành lời ngợi khen cho Ngoại trưởng Teodoro Locsin vì đã làm rõ vấn đề.

"Chúng ta nên biết ơn Bộ trưởng Locsin vì sự cảnh giác trong việc ngăn chặn ý định từ bỏ chủ quyền của chúng ta theo phán quyết của Tòa Trọng tài", ông cho hay. Trước đó, ông Locsin khẳng định không thể gạt phán quyết sang một bên vì đó là quyết định cuối cùng và ràng buộc tại tòa án quốc tế. 

Tổng thống Rodrigo Duterte. (Ảnh: Reuters)

Vị Phó Chánh án Tòa Tối cao Philippines cũng nhắc lại tuyên bố trước đây của ông Duterte thừa nhận rằng bản thân ông không có quyền từ bỏ quyền chủ quyền của đất nước ở Biển Đông. 

Tuy nhiên, ông Carpion cho biết Tổng thống có thể chọn thời điểm để đề cập đến phán quyết. 

"Do đó, Tổng thống có thể tạm thời đặt phán quyết sang một bên và đưa nó ra vào thời điểm thích hợp trong tương lai", ông cho hay. 

Mặc dù vậy, ông Carpion nhấn mạnh kể cả tạm gác phán quyết sang một bên và đưa ra sau này, Philippines vẫn phải phản đối bất cứ hoạt động nào của Trung Quốc xâm phạm quyền chủ quyền của đất nước ở Biển Đông. 

"Bất cứ sự đồng ý hoặc ngụ ý đồng ý nào cũng đều có thể dẫn tới việc đánh mất các quyền chủ quyền của Philippines theo phán quyết của Tòa Trọng tài. Chính quyền và người dân Philippines phải luôn cảnh giác để tránh điều này", ông khẳng định. 

Trước đó, trong cuộc họp báo hôm 10/9, Tổng thống Duterte cho biết Manila có thể phớt lờ phán quyết Biển Đông để nhường chỗ cho việc thăm dò dầu khí chung với Trung Quốc. Nhiều chính khách Philippines tỏ ra hết sức bất bình trước tuyên bố này. 

Ngoại trưởng Locsin cảnh báo Manila sẽ phải hứng hậu quả nếu từ bỏ phán quyết Biển Đông. Cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario khẳng định việc đảm bảo hoạt động kinh tế trong vùng đặc quyền kinh tế của đất nước không yêu cầu phải gạt phán quyết của Tòa Trọng tài sang một bên. 

Phó Tổng thống Philippines Leni Robredo cho rằng ý định phớt lờ phán quyết Biển Đông là đáng thất vọng và cực kỳ vô trách nhiệm. Bà nhấn mạnh việc bán tương lai để lấy một thỏa thuận khí đốt với Trung Quốc là một cách đáng xấu hổ để từ bỏ trách nhiệm với các thế hệ sau này. 

Trước hàng loạt các ý kiến phản đối, người phát ngôn của Tổng thống Philippines, ông Salvador Panelo nói rằng Manila chỉ gạt sang một bên chứ không từ bỏ phán quyết Biển Đông.