Trong cuộc họp báo thường kỳ ở Washington, ông Pompeo bày tỏ lo ngại của chính quyền Mỹ rằng những nghị sĩ ủng hộ dân chủ ở Hong Kong trong tuần này bị phạt khi đang cố gắng ngăn chặn một quy trình lập pháp bất thường của phe thân Bắc Kinh.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. (Ảnh: Reuters)

Ông Pompeo cũng nói rằng những nhà hoạt động nổi bật ở Hong Kong như nhà sáng lập đảng Dân chủ thống nhất Martin Lee và doanh nhân Jimmy Lai “bị lôi ra toà”. 

“Những hành động như thế khiến càng khó để khẳng định Hong Kong có quyền tự trị cao với Trung Quốc đại lục. Chúng tôi đang theo dõi sát sao tình hình ở đó”, ông Pompeo nói. 

Theo Đạo luật Dân chủ và nhân quyền Hong Kong năm 2019, Mỹ có thời gian đến cuối tháng này để đánh giá xem Hong Kong có được hưởng quyền tự trị cao hay không, từ đó quyết định có tiếp tục để thành phố này được hưởng quy chế ưu đãi về đầu tư và thương mại của Mỹ. 

Những phát biểu của ông Pompeo được đưa ra trong bối cảnh Washington gia tăng chỉ trích Bắc Kinh và Tổ chức Y tế thế giới. 

Hôm qua, trên Twitter, ông Trump mắng “một số người ở Trung Quốc đang đổ lỗi cho bất kỳ ai ngoài Trung Quốc về virus đã giết chết hàng trăm ngàn người”.

“Hãy giải thích cái này là do ‘sự bất lực của Trung Quốc’, chứ không phải cái gì khác đã gây ra cảnh giết chóc khắp thế giới!” ông Trump viết. 

Không rõ ông Trump muốn nhắc đến ai. Nhưng 1 ngày trước đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đưa ra hàng loạt biện hộ về vai trò của Trung Quốc trong đại dịch. 

Tại cuộc họp báo thường kỳ, ông Triệu nói rằng Mỹ đang tấn công WHO nhằm “đẩy lỗi” cho “phản ứng bất lực” của chính họ đối với đại dịch. 

Trong phát biểu hôm 20/5, ông Pompeo nêu ra hàng loạt quan ngại của Mỹ về các chính sách đối nội và đối ngoại của Trung Quốc đến cả cách quản trị nói chung. 

Ngoại trưởng Mỹ nói rằng Bắc Kinh đã tiêu huỷ các mẫu virus sống thay vì chia sẻ với các nước khác, từ chối cho các điều tra viên tiếp cận phòng thí nghiệm, kiểm duyệt những bàn luận trong nước về dịch bệnh và cưỡng lại lời kêu gọi điều tra độc lập về nguồn gốc dịch bệnh.

Ông trực tiếp cáo buộc Trung Quốc gây ra cái chết của hơn 92.000 người Mỹ, 36 triệu việc làm ở Mỹ, 300.000 mạng người trên toàn cầu và thiệt hại 9 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế thế giới. Ông Pompeo còn nhắc cả tên Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. 

“Chủ tịch Tập tuần này nói rằng Trung Quốc đã hành động ‘bằng sự cởi mở, minh bạch và trách nhiệm’ – tôi ước những điều đó là đúng”, ông Pompeo nói. “Nếu Trung Quốc muốn thể hiện sự cởi mở thực sự, sự minh bạch thực sự, họ có thể dễ dàng tổ chức họp báo và cho phép các phóng viên hỏi bất kỳ điều gì họ muốn”, Ngoại trưởng Mỹ nói. 

Về những vấn đề gai góc trong quan hệ song phương, ông Pompeo chỉ trích các hoạt động xây đảo mà Trung Quốc thực hiện trên biển Đông, đánh chìm một tàu cá của Việt Nam, đe doạ hãng dầu khí Malaysia và đơn phương áp lệnh cấm đánh bắt cá trên biển Đông. 

Ông Pompeo cũng tuyên bố sẽ tiếp tục ngăn cản tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei tham gia phát triển mạng 5G của Mỹ và chỉ trích Bắc Kinh đeo doạ trả đũa Úc về kinh tế chỉ vì kêu gọi tiến hành điều tra độc lập về nguồn gốc virus. “Điều đó không đúng”, ông Pompeo nói.