Tờ Inquirer ngày 12-6 đưa tin ông Carlos Zarate, thành viên của đảng Bayan Muna, đưa ra phát biểu trên hôm 11-6, sau khi bức thư của Tổng thống Duterte gửi ông Tập nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Philippines và Trung Quốc được công bố.

Hạ nghị sĩ Philippines Carlos Zarate. 

Trong bức thư đề ngày 10-6, ông Duterte khẳng định Philippines cam kết duy trì quan hệ với Trung Quốc bất chấp những thách thức.

“Có vẻ như sự gần gũi quá mức là nguy hiểm do lãnh thổ và vùng đặc quyền kinh tế của chúng ta đang bị Trung Quốc xâm phạm, và họ tiếp tục coi thường các yêu sách của chúng ta ở Biển Tây Philippines”, ông Zarate nói.

Biển Tây Philippines là tên mà Philippines dùng để gọi Biển Đông.

“Ngoài ra, các thỏa thuận mà họ đã thúc đẩy với đất nước như đập Chico và đập Kaliwa cực kỳ bất lợi cho Philippines, ông Zarate nói thêm.

Ngoài bức thư nói trên, mối quan hệ gần gũi giữa hai nước đã được phô bày thêm vào tối 11-6, khi Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila cho biết ông Duterte và ông Tập đã nói chuyện qua điện thoại.

Theo đại sứ quán Trung Quốc, hai ông đã thảo luận về ứng phó của chính phủ họ với dịch COVID-19 và sự hợp tác trong việc đối phó virus gây bệnh này.

Ông Duterte đã nói chuyện với ông Tập khi đang ở Davao. Ông không tham dự các nghi thức kỷ niệm Ngày Độc lập của Philippines tại Công viên Luneta ở thủ đô Manila trong ngày 12-6 mà cử đại diện đi thay.

Ông Zarate cũng suy đoán liệu sự gần gũi giữa hai nước có phải là "khúc dạo đầu" cho các dự án đáng ngờ hay không.

“Nếu mối quan hệ giữa chính quyền Duterte và Trung Quốc trở nên gần gũi hơn, chúng ta có thể có nhiều thỏa thuận với nghĩa vụ nặng nề hơn với Trung Quốc và chúng ta có thể mất một số yêu sách của mình tại Biển Tây Philippines vào tay họ”, nghị sĩ của đảng Bayan Muna nói.

“Có thể để chuẩn bị cho điều này nên dự luật khủng bố mới đang được thúc đẩy nhanh chóng, bởi vì đảm bảo sẽ có nhiều cuộc biểu tình lớn phản đối chính phủ”, ông nhận định thêm.

Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines có vẻ “xuôi chèo mát mái” hơn dưới thời ông Duterte so với người tiền nhiệm, vốn đã thực hiện một cuộc đấu tranh pháp lý với Bắc Kinh liên quan đến vấn đề chủ quyền tại Biển Đông.

Tòa Thường trực năm 2016 đã bác bỏ toàn bộ yêu sách chủ quyền phi pháp của Bắc Kinh tại Biển Đông. Tuy nhiên, ông Duterte đã từ chối viện dẫn chiến thắng pháp lý này và chọn cách “tránh xúc phạm Trung Quốc”, như cách nói của Cựu Phó Chánh án Tòa Tối cao Philippines Antonio Carpio trong cuộc phỏng vấn với đài ABS-CBN hôm 11-6.

Theo Inquirer, những người chỉ trích chính phủ của ông Duterte đã bày tỏ sự nghi ngờ với việc cải thiện quan hệ Philippines-Trung Quốc, khi Philippines có số ca nhiễm được xếp vào nhóm cao nhất tại khu vực Đông Nam Á.

Các ca nhiễm COVID-19 đầu tiên được ghi nhận ở thành phố Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc. Theo trang thống kê Worldometer, tính đến ngày 12-6, toàn thế giới đã có 7.597.304 ca nhiễm và 424.844 ca tử vong.

Tại Philippines, có 24.175 ca nhiễm và 1.036 ca tử vong đã được ghi nhận.