Tờ Philippine Star ngày 4-8 dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana cho biết nước này sắp tới sẽ không tham gia các cuộc tập trận hải quân chung với các nước khác ở Biển Đông.
Theo ông Lorenzana, Tổng thống Rodrigo Duterte ban hành chỉ thị này nhằm “giữ Hải quân và đất nước an toàn” trong trường hợp bạo lực bùng phát giữa căng thẳng tăng cao trong khu vực.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana. Ảnh: PHILSTAR
“Tổng thống Rodrigo Duterte đã ra lệnh cho chúng tôi, cho tôi, rằng chúng ta không nên tham gia các cuộc tập trận hải quân ở Biển Đông ngoại trừ vùng biển của chúng ta, cách bờ biển 12 hải lý” – ông Lorenzana nói trong một cuộc họp báo trực tuyến.
Trang Rappler nhận định với lệnh nói trên, Tổng thống Duterte “tiếp tục khước từ” việc khẳng định chủ quyền của Philippines ở Biển Đông, trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng các cuộc tập trận hòng áp đặt yêu sách chủ quyền phi lý của nước này ở Biển Đông.
Mới đây, trong bài phát biểu Thông điệp quốc gia hôm 27-7, Tổng thống Duterte thừa nhận ông “không thể làm gì” để chống lại những hành vi xâm lấn bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Phản ứng với tuyên bố này của ông Duterte, cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario khuyến nghị chính phủ nước này không nên cản trở người dân bảo vệ lãnh thổ đất nước “một cách hợp pháp”, theo Philippine Star.
Ông del Rosario nói rằng đất nước từng tin tưởng Tổng thống Duterte và trông cậy vào lời hứa của ông sẽ viện dẫn và thực thi phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa Trọng tài Thường trực ở The Hague (Hà Lan) đã đưa ra vào năm 2016, vốn bác bỏ yêu sách chủ quyền “đường chín đoạn” của Trung Quốc ở Biển Đông.
“Dù Tổng thống của chúng ta nói rằng ông không thể làm gì để bảo vệ biển Tây Philippines (tên Manila dùng để gọi Biển Đông – NV), nhưng người Philippines chúng ta nên tiếp tục ủng hộ những gì đúng đắn và bảo vệ những gì thuộc về chúng ta một cách hợp pháp” - ông del Rosario nói hôm 30-7.
“Chúng ta nên tiếp tục liên minh với các quốc gia có chung các giá trị dân chủ và tôn trọng luật pháp để có thể đương đầu với một quốc gia bắt nạt như Trung Quốc” - ông cho biết thêm.
Hôm 13-7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo chính thức tuyên bố những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là hoàn toàn trái phép. Ông Pompeo chỉ trích Trung Quốc theo đuổi chiến dịch “bắt nạt” để kiểm soát Biển Đông, đồng thời khẳng định Mỹ sẵn sàng sát cánh với các nước bị Trung Quốc xâm phạm chủ quyền ở vùng biển này.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper sau đó tuyên bố Washington sẽ tiếp tục thực hiện các chiến dịch tự do hàng hải ở Biển Đông hòng ngăn chặn Bắc Kinh biến vùng biển này thành “đế chế hàng hải” của họ.
Gần đây, Úc và Malaysia đã gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.