Theo báo cáo, nhiều khả năng Mỹ sẽ tiếp tục tập hợp các đồng minh và đối tác trong khu vực để can thiệp và tăng cường sự hiện diện quân sự ở Biển Đông nhằm nỗ lực ngăn chặn Bắc Kinh trong khu vực.

Mỹ điều dàn khí tài chiến lược

Theo báo cáo của SCSPI, trong năm 2020, Mỹ đã điều các nhóm tác chiến tàu sân bay, nhóm tàu sẵn sàng đổ bộ, tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và máy bay ném bom B-52H và B-1B đến Biển Đông.

Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời ông Hồ Ba – giám đốc SCSPI – nói rằng: “Xét về quy mô, số lượng và thời gian hoạt động, cường độ cao của các hoạt động quân sự của Mỹ trong năm 2020 là bất thường so với những năm gần đây”. 

“Do tác động của đại dịch COVID-19, Mỹ đã tăng cường độ và tần suất các hoạt động trên không và dưới nước để bù đắp cho sự thiếu hụt lực lượng mặt nước cũng như duy trì và củng cố sự hiện diện quân sự trong khu vực” – ông Hồ nói thêm.

Theo báo cáo, nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ hồi tháng 7-2020 đã tiến hành cuộc tập trận kép hai lần trong vòng nửa tháng, được giới phân tích đánh giá là một động thái hiếm thấy.

Ông Hồ chỉ ra một số đặc điểm mới liên quan việc Mỹ triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay ở Biển Đông và các vùng biển xung quanh.

"Thứ nhất, việc triển khai mang tính định hướng chiến đấu rất cao. Ví dụ, tàu sân bay USS Ronald Reagan liên tục ra vào Biển Đông với thời gian nhanh chóng và phối hợp tấn công bên sườn với các nhóm tác chiến tàu sân bay khác. Thứ hai, tàu sân bay Mỹ hoạt động ở một khu vực rộng lớn hơn. Chẳng hạn, nhóm tác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt lần đầu tiên diễn tập sử dụng lực lượng viễn chinh gần bãi ngầm Macclesfield” – ông Hồ nhận định.

“Thứ ba, cuộc tập trận tàu sân bay kép cũng là cuộc tập trận đáng chú ý khi được tiến hành vào thời điểm nhạy cảm trùng với cuộc tập trận của quân đội Trung Quốc gần quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép) và cuộc tập trận Hán Quang của lực lượng phòng vệ Đài Loan” - ông Hu giải thích thêm.
Theo thống kê chưa đầy đủ do SCSPI thu thập qua các nguồn công khai, Mỹ đã triển khai một số loại máy bay do thám, bao gồm máy bay tuần tra chống ngầm P-8A và máy bay trinh sát điện tử EP-3E, tới Biển Đông gần 1000 lần nhằm trinh sát cận cảnh Trung Quốc.

Nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagon tập trận kép tại Biển Đông hồi tháng 7-2020. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ

Theo báo cáo, Mỹ đã tăng cường đáng kể tần suất và cường độ các hoạt động do thám của mình bất cứ khi nào Hải quân nước này tiến hành các chiến dịch lớn như chiến dịch tự do hàng hải, hoặc khi Trung Quốc tiến hành các hoạt động lớn.

Theo ông Hồ, điều này cho thấy Mỹ tập trung nhiều vào sự phối hợp giữa lực lượng hàng hải và hàng không, đồng thời lưu ý rằng đối tượng chính của hoạt động do thám trên không của Mỹ liên quan các khu vực nhạy cảm, đặc biệt là các cơ sở quân sự quan trọng.

Cách tiếp cận mới của Mỹ

Theo báo cáo, trong năm 2020, Mỹ đã sử dụng một số cách tiếp cận mới trong hoạt động do thám, bao gồm sử dụng mã định danh do Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) cấp để ngụy trang máy bay trinh sát thành máy bay chở khách dân dụng của Malaysia, hay việc sử dụng máy bay do thám của các công ty quốc phòng tư nhân.

Máy bay do thám Boeing RC-135 Rivet Joint. Ảnh: DVIDS

Ông Hồ tiết lộ rằng trong năm 2020, quân đội Mỹ đã tiến hành một số lượng lớn các hoạt động tự do hàng hải và hàng không quanh các đảo hoặc đá ngầm ở Biển Đông, đánh dấu số lượng cao nhất trong những năm gần đây cả về tần suất và cường độ.

Theo báo cáo, Mỹ đã tiến hành chín hoạt động tự do hàng hải quanh các đảo hoặc đá ngầm ở Biển Đông, cụ thể là năm hoạt động gần quần đảo Hoàng Sa và bốn hoạt động gần quần đảo Trường Sa (cả hai quần đảo đều thuộc chủ quyền của Việt Nam).

Ông Hồ cũng cho biết các tàu chiến Mỹ trong năm 2020 có 13 lần di chuyển qua eo biển Đài Loan.

Các năm trước đó, SCSPI cũng công bố báo cáo cho thấy số lượng Mỹ tiến hành hoạt động tự do hàng hải tại Biển Đông trong năm 2018 là năm lần và trong năm 2019 là tám lần.

Theo ông Hồ, Mỹ đã tiến hành các cuộc tập trận song phương và đa phương với các nước như Nhật và Úc ở Biển Đông nhằm tăng cường sự hiện diện, thúc đẩy hợp tác quân sự với các đồng minh trong khu vực và mở rộng khả năng răn đe quân sự đối với Trung Quốc.

Dưới chính quyền của Tổng thống Joe Biden, ông Hồ dự đoán rằng Mỹ sẽ không thay đổi tiến trình cạnh tranh chiến lược đối phó Trung Quốc, về mặt chính trị hay quân sự. Điều này có nghĩa là xu hướng căng thẳng quân sự giữa hai nước ở các khu vực xung quanh Trung Quốc, bao gồm cả Biển Đông, có thể vẫn sẽ tiếp diễn. Mỹ cũng sẽ tập hợp hơn nữa các đồng minh và đối tác trong khu vực nhằm đối phó Trung Quốc tại Biển Đông.

Đây là năm thứ ba liên tiếp SCSPI công bố các báo cáo về hoạt động quân sự của Mỹ ở Biển Đông.