Reuters dẫn các nguồn thạo tin cho biết, Trung Quốc được cho là đang có kế hoạch nâng cấp một đường băng trên hòn đảo Kanton xa xôi của Cộng hòa Kiribati ở Thái Bình Dương. Một chính khách đối lập của Kiribati cho biết, Trung Quốc cũng có kế hoạch nâng cấp một cây cầu nối với hòn đảo.
Trung Quốc đang có kế hoạch cải tạo một đường băng bỏ không trên hòn đảo chiến lược ở Thái Bình Dương (Ảnh: Google Earth).
Nếu thông tin này xác thực, kế hoạch trên có thể cho phép Bắc Kinh xây dựng một căn cứ không quân ở một vị trí chiến lược nằm giữa Bắc Mỹ và New Zealand, giúp Trung Quốc mở rộng hiện diện quân sự ở khu vực.
"Chính phủ chưa chia sẻ về chi phí và các thông tin chi tiết khác ngoại trừ một nghiên cứu về tính khả thi của việc phục hồi một đường băng và một cây cầu. Đảng đối lập sẽ khai thác thêm các thông tin từ chính phủ vào thời điểm thích hợp", Tessie Lambourne, một chính khách đối lập của Kiribati nói.
Đảo Kanton có diện tích gần 39km2 và có một đường băng duy nhất hiện bỏ không. Theo ảnh chụp vệ tinh, đường băng trên đảo Kanton có chiều dài gần 2km. Đây vốn là nơi mà các máy bay quân sự của Mỹ sử dụng trong Thế chiến II để di chuyển giữa Hawaii và Nam Thái Bình Dương. Sau chiến tranh, các nhà điều hành dân sự đã sử dụng đường bay này làm địa điểm quá cảnh trong hành trình xuyên Thái Bình Dương. Tuy nhiên, ngày nay sân bay này gần như bị bỏ không, chỉ dùng trong những trường hợp khẩn cấp.
Viện nghiên cứu chính sách chiến lược Australia (ASPI) từng nhận định trong một bài viết hồi tháng 9 năm ngoái rằng, Trung Quốc đang "tiến tới kiểm soát tuyến vận tải xuyên Thái Bình Dương dưới chiêu bài hỗ trợ phát triển kinh tế và đối phó biến đổi khí hậu". Theo cơ quan này, Trung Quốc có thể sẽ quân sự hóa các cơ sở trên đảo của Kiribati như đã và đang làm ở Biển Đông. "Hòn đảo này sẽ trở thành một tàu sân bay cố định", một chuyên gia phân tích quân sự đánh giá.
Nếu Trung Quốc thực sự biến hòn đảo thành một căn cứ quân sự, Bắc Kinh nhiều khả năng sử dụng đường băng ở đây cho các máy bay trinh sát không người lái của quân đội Trung Quốc. Theo các chuyên gia, nếu được cải tạo, đường băng trên đảo Kanton có thể được kéo dài đủ để triển khai các máy bay chiến đấu, máy bay tuần tra hàng hải thậm chí máy bay ném bom.
Trung Quốc và Kiribati đã tái lập quan hệ cách đây 2 năm và đã có nhiều dự án hợp tác mới, trong đó có các khoản đầu tư vào hạ tầng cũng như trao đổi thương mại, văn hóa.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc xác nhận nước này đang xem xét kế hoạch nâng cấp đường băng sau đề nghị của chính phủ Kiribati nhằm giúp cải thiện giao thông nội địa tại quần đảo này. Thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng nhấn mạnh, hợp tác giữa Trung Quốc và Kiribati dựa trên cơ sở đôi bên cùng có lợi và nằm trong khả năng hỗ trợ mà không kèm theo bất cứ điều kiện chính trị nào.
Hiện chính phủ Kiribati chưa bình luận về những thông tin trên.