"Người Nga có thể làm bất cứ điều gì họ muốn, nhưng sẽ không thay đổi được gì", Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba ngày 20/9 bình luận về việc chính quyền do Nga thiết lập ở 4 vùng lãnh thổ của Ukraine gồm Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia ấn định thời gian tiến hành trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào Nga. Nhà ngoại giao Ukraine nhấn mạnh: "Ukraine có đầy đủ quyền giải phóng lãnh thổ của mình và tiếp tục giải phóng chúng cho dù Nga nói gì".
Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg (Ảnh: Reuters).
Cùng ngày, các nước phương Tây cũng lên án kế hoạch trưng cầu dân ý ở các vùng lãnh thổ Ukraine do Nga kiểm soát.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói, Washington kiên quyết phản đối bất kỳ cuộc trưng cầu dân ý nào như vậy. "Chúng tôi sẽ không bao giờ công nhận vùng lãnh thổ này là bất cứ thứ gì ngoại trừ việc là một phần của Ukraine", ông Sullivan tuyên bố.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Litva Gitanas Nauseda cũng đồng loạt lên án kế hoạch trưng cầu. Thủ tướng Canada Justin Trudeau gọi kế hoạch trưng cầu ở Ukraine là hành động leo thang căng thẳng "không thể chấp nhận được".
Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell cảnh báo, khối này và các nước thành viên sẽ không công nhận kết quả trưng cầu dân ý, đồng thời xem xét tăng cường các lệnh trừng phạt Nga.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg gọi kế hoạch trưng cầu của các vùng lãnh thổ Ukraine là phi pháp và kêu gọi cộng đồng quốc tế hỗ trợ nhiều hơn cho Ukraine. "Những cuộc trưng cầu dân ý giả mạo này không có cơ sở pháp lý và không thay đổi bản chất cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Cộng đồng quốc tế phải lên án hành vi vi phạm luật pháp quốc tế trắng trợn này và tăng cường hỗ trợ Ukraine", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg viết trên Twitter.
Những tuyên bố trên được đưa ra sau khi 4 vùng lãnh thổ của Ukraine gồm Lugansk, Donetsk ở Donbass, miền Đông và Kherson, Zaporizhzhia ở miền Nam nước này ấn định thời gian tổ chức trưng cầu dân ý sáp nhập vào Nga trong thời gian từ ngày 23-27/9.
Denis Pushilin, người đứng đầu vùng ly khai Donetsk, cho biết nếu kết quả thuận lợi, chính quyền Donetsk sẽ đề nghị Tổng thống Nga Vladimir Putin quyết định có cho sáp nhập hay không. Trong khi đó, ông Kirill Stremousov, người đứng đầu chính quyền quân sự - dân sự do Nga thiết lập ở vùng Kherson, cho biết Kherson đã tham vấn Nga về kế hoạch trưng cầu, và hy vọng Moscow sẽ đồng ý cho sáp nhập.
Về phía Nga, Ngoại trưởng Sergei Lavrov nhấn mạnh, người dân tại những vùng lãnh thổ này nên quyết định số phận của họ. Theo ông, tình hình hiện nay cho thấy người dân Donbass muốn "làm chủ vận mệnh của mình".
Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev cũng cho rằng: "Các cuộc trưng cầu dân ý ở Donbass là điều cần thiết, không chỉ để bảo vệ cư dân của Donetsk, Lugansk và các vùng lãnh thổ khác, mà còn để khôi phục công lý mang tính lịch sử". Ông lưu ý thêm, khi các vùng này sáp nhập Nga, Moscow sẽ có thêm lý do để sử dụng sức mạnh quân sự nhằm bảo vệ hai vùng ly khai ở miền Đông Ukraine.