Theo đó, Mỹ luôn thể hiện sự cam kết lâu dài ở khu vực này, từ ngoại giao đến kinh tế, quân sự và đang hợp tác với các đồng minh tại đây chặt chẽ hơn trong chính sách “xoay trục” của Washington. Bà Rose Gottemoeller cũng khẳng định, đến năm 2020, phần lớn tàu hải quân và máy bay Mỹ sẽ đóng tại vùng biển Thái Bình Dương và Washington sẽ triển khai lực lượng quân sự tối tân nhất tại khu vực này.

Sẽ xét lại chiến lược quốc phòng

Ngày 04/03, phát biểu tại cuộc điều trần trước Tiểu ban Chuẩn chi Ngân sách thuộc Ủy ban Chuẩn chi Ngân sách Hạ viện (sẽ công bố dự luật về ngân sách quốc phòng vào ngày 16/03), tân Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã hối thúc các nghị sĩ Quốc hội thông qua kế hoạch ngân sách cơ bản của Lầu Năm Góc, đồng thời cảnh báo việc cắt giảm ngân sách sẽ khiến quân đội Mỹ không thể thực thi được chiến lược quốc phòng. Ông chủ Lầu Năm Góc đã đề nghị ông chủ Nhà Trắng cấp 534 tỉ USD trong tài khóa 2016 để giúp quân đội Mỹ phục hồi sau 14 năm phát động các cuộc chiến tranh, đồng thời giúp Bộ Quốc phòng có điều kiện đầu tư vào thế hệ vũ khí - khí tài mới cho tương lai. Và nếu ngân sách quốc phòng bị cắt giảm hơn nữa, Mỹ buộc phải xem xét lại chiến lược và điều này khiến Washington gặp khó khăn trong trường hợp đương đầu với một cuộc xung đột lớn. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Tướng Martin Dempsey cũng cảnh báo, nếu phải điều chỉnh lại chiến lược quốc phòng, Mỹ sẽ không còn khả năng đối phó với nhiều mối đe dọa cùng một lúc và mang tính toàn cầu.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đặc trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế Rose Gottemoeller

Viện Nghiên cứu chính sách Heritage Foundation, có trụ sở tại Washington cũng có nhận định tương tự khi đưa ra báo cáo với tiêu đề: Đánh giá khả năng phòng ngự thông thường của Mỹ. Theo đó, dù có nguồn ngân sách quốc phòng lớn nhất thế giới, nhưng sức mạnh của quân đội Mỹ sẽ giảm sút trong năm nay và Washington sẽ gặp nhiều khó khăn nếu phải chiến đấu với 2 cuộc chiến cùng một lúc. Theo đánh giá của Heritage Foundation, lực lượng hạt nhân cùng lục quân và hải quân (cả thủy quân lục chiến) đều “không đủ khả năng”. Tuy không quân được đánh giá “mạnh”, nhưng máy bay hiện đã cũ và các chương trình hiện đại hóa lực lượng này đang gặp rắc rối.

Trước đó (28/02), tờ Tin tức tham khảo (Trung Quốc) cho biết, ngày 23/02, tàu tuần duyên USS Fort Worth/LCS3 của Mỹ và tàu hộ vệ tên lửa Hoành Thủy của Trung Quốc đã diễn tập “Quy tắc gặp nhau bất ngờ trên biển” (CUES) tại vùng biển quốc tế ở Biển Đông. Theo Hãng Central News Agency (Đài Loan), hải quân Trung Quốc đã vượt qua “chuỗi đảo thứ nhất” và mở rộng hoạt động ra bên ngoài, đồng thời tăng cường tuần tra ở biển Hoa Đông và Biển Đông, trong khi đó, hải quân Mỹ cũng hoạt động ở những vùng biển kể trên nên tàu chiến hai nước thường gặp nhau bất ngờ, dễ dẫn tới va chạm, nên 2 bên đã quyết định thành lập CUES nhằm tránh “lau súng cướp cò”.

“Điểm sáng lớn”

Ngày 05/03, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải cho biết, chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình trong tháng 9 sẽ trở thành “điểm sáng lớn” trong quan hệ Trung - Mỹ. Bởi khác với những chuyến thăm trước, chuyến thăm lần này của ông Tập Cận Bình được Trung - Mỹ xác nhận trước 7 tháng và đây là điều chưa từng có từ trước đến nay.

Cũng trong ngày 05/03, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách các vấn đề an ninh Châu Á - Thái Bình Dương, ông David Shear đã bày tỏ quan ngại về tốc độ Trung Quốc tiến hành cải tạo các đảo đá nằm trong khu vực tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Theo ông David Shear, trong một năm qua, Bắc Kinh đã đẩy mạnh hoạt động cải tạo và mở rộng các đảo đá ở Biển Đông hơn bất cứ quốc gia nào đã làm trong 5 năm qua; và các hành động này của Trung Quốc đang gây ra những hậu quả tiêu cực cho khu vực.

Cùng ngày 05/03, tờ Economictimes của Ấn Độ đã dẫn lời Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cho rằng, cách hành xử của Bắc Kinh ở Biển Đông mang tính “khiêu khích”, có chiến thuật bài bản, do đó tất cả các nước quan ngại về tự do hàng hải cần chú ý tới những gì Trung Quốc đang tiến hành ở khu vực này. Ông Harry Harris cũng nhấn mạnh, việc bồi đắp gây tác động lớn bởi thay đổi hiện trạng ở Biển Đông và Trung Quốc đang theo đuổi 2 hình thái ở Biển Đông - vừa tăng cường các động thái thay đổi hiện trạng, vừa biện bạch cho những hoạt động đó. Đô đốc Harry Harris cho biết, Mỹ sẽ chuyển 60% thiết bị quân sự hải quân đến Thái Bình Dương vào năm 2020 và việc này nằm trong kế hoạch tái cân bằng ở châu Á của Washington. Theo kế hoạch, Mỹ sẽ điều tuần dương hạm USS Chancellorsville đến đồn trú tại Nhật Bản, để máy bay P-8A Poseidon tuần tra Biển Đông và chia sẻ dữ liệu thông tin thời gian thực cho Philippines.

Tuấn Quỳnh

Theo Petrotimes