Lễ tưởng niệm những người lính VNCH đã ngã xuống khi bảo vệ Hoàng Sa.

Quá trình Trung Cộng từ việc có những hành động xâm phạm chủ quyền của VNCH tại một số đảo ở quần đảo Hoàng Sa trong thời kỳ Ngô Đình Diệm (1956) đến khi chiếm toàn bộ, trên thực tế báo chí VNCH và quốc tế đương thời đã phân tích là nằm trong chiến lược bành trướng của Trung Cộng, tùy theo tình hình từng thời kỳ mà họ có những hành động xâm chiếm khác nhau.

Sau khi thực dân Pháp rút khỏi Việt Nam, theo các điều khoản của Hiệp định Giơ-ne-vơ ngày 21/07/1954 đã để lại một khoảng trống trong việc bố phòng ở biển Đông, tạo cơ sở cho một số nước chiếm đóng trái phép quần đảo Hoàng Sa. Về vấn đề Hoàng Sa, báo chí lúc bấy giờ luôn có những bài khẳng định chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo này, nhất là nhấn mạnh đến sự kiện ông Trần Văn Hữu, Thủ tướng Quốc gia Việt Nam, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam của chính quyền Bảo Đại tuyên bố về chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa tại Hội nghị San Francisco ngày 07/09/1951.

Dưới thời Tổng thống Ngô Đình Diệm, đã ban hành nhiều chính sách liên quan đến Hoàng Sa như cho khai thác phân chim, thành lập công ty khai thác tài nguyên ở Hoàng Sa tại Sài Gòn, xây dựng các cơ sở hạ tầng như: nhà ở, cầu cảng, phân xưởng, nhà thủy văn… đều được các báo đưa tin đầy đủ. Nhiều báo đã viết bài dài kỳ phân tích tầm chiến lược của Hoàng Sa, về kinh tế và chính trị, nhấn mạnh đến vai trò kinh tế biển của quần đảo này.

Và, như báo chí đã phân tích, chỉ có điều lạ là Trung Cộng đã dùng vũ lực để xâm chiếm Hoàng Sa, bởi họ sẽ nắm chắc phần thắng về mình vì phương tiện, vũ khí của Hải quân Trung Cộng hơn hẳn và trong bối cảnh Mỹ không có hành động “yểm trợ” cho lực lượng Hải quân VNCH. Các hãng thông tấn lớn, có uy tín trên thế giới đã ủng hộ lập trường của VNCH và lên án bất kỳ nước nào có ý định thôn tính hoặc dùng vũ lực để thôn tính Hoàng Sa, Trường Sa, tạo ra một dư luận mạnh mẽ trên thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của VNCH trong công cuộc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Từ những thông tin báo chí phản ánh về sự kiện Hoàng Sa 1974, đã khẳng định, làm rõ và gợi mở ba vấn đề lớn, có thể tham khảo cho việc giải quyết mâu thuẫn hiện tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và biển Đông nói chung.

Thứ nhất, báo chí lúc bấy giờ đã nói lên việc chính quyền VNCH đã nỗ lực không ngừng nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, cả về biện pháp chính trị và vũ trang; tạo ra một sự đồng thuận cao nhất trong xã hội để lên án hành động xâm lược này cũng như đề cao những chiến sĩ Hải quân tham chiến tại Hoàng Sa một cách trọng thể. Bởi vậy, trong việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ hiện nay, yếu tố nội lực, tức sự đồng thuận giữa chính quyền và các tầng lớp nhân dân là cực kỳ quan trọng, nếu chính quyền và nhân dân chia làm hai “thái cực” thì việc bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ sẽ là một thất bại hoàn toàn.

Thứ hai, trên cơ sở các bài báo đã dẫn trong bài này, cho thấy dường như Trung Cộng không có những phản ứng “mạnh mẽ” trước những thái độ phản đối xâm phạm chủ quyền của VNCH mà Trung Cộng chỉ dùng vũ lực bất chấp sự lên án của thế giới; đồng thời muốn mọi việc coi như việc đã rồi, “im chuyện” không cần nói đến, như việc Trung Cộng chỉ tuyên truyền đối với tù binh VNCH mà không dùng công cụ báo chí để công khai sự việc, chứng minh sự bành trướng, làm càn, lén lút, bất chính của Trung Cộng trong vụ Hoàng Sa.

Điều này đồng nghĩa với việc công tác tuyên truyền và công khai thông tin trong giải quyết tranh chấp là một việc “cần phải có” cho Việt Nam hiện nay, sự mù mịt thông tin sẽ không khai thác được cả hai yếu tố nội lực và ngoại lực để giải quyết tranh chấp; tránh rơi vào tình thế là “việc đã rồi”, không cần giải quyết nữa, phải đấu tranh liên tục và huy động cá nhân, tổ chức dưới sự chỉ đạo của chính quyền Trung ương chủ động tham gia việc chuẩn bị hồ sơ pháp lý để giải quyết tranh chấp.

Thứ ba, phân tích vụ hải chiến Hoàng Sa và thái độ của các nước liên quan cho thấy tính chất quốc tế của nó. Đó không còn là vấn đề của một quốc gia riêng lẻ mà phải được đặt trong mối quan hệ quốc tế ngày càng phức tạp, đặc biệt là chiến lược của Mỹ và Nga ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Yếu tố ý thức hệ sẽ trở thành vai trò thứ yếu trong quan hệ quốc tế ngày nay, quyền lợi của quốc gia là trên hết và trong vụ Hoàng Sa năm 1974 cũng đã chứng minh điều này.

Bởi vậy, muốn giải quyết tranh chấp thì phải xây dựng được thế độc lập của quốc gia trong giới lãnh đạo, đồng thời khai thác được mâu thuẫn trong quan hệ quốc tế, chủ động tham gia quá trình cân bằng thể chế, nhằm tận dụng sự ủng hộ của càng nhiều nước càng tốt và tối đa hóa những bất lợi.

Võ Hà (Tổng hợp)

Theo Petrotimes