Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh

Tuần qua, chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh tới Trung Quốc và cuộc hội đàm của ông với các lãnh đạo nước chủ nhà về sự phát triển quan hệ thương mại - kinh tế và bình thường hóa vấn đề biên giới, trùng hợp về thời gian với chuyến đi của Ngoại trưởng Ấn Độ Salman Khurshid đến Philippines.

Xét theo các tuyên bố của Ngoại trưởng Ấn Độ về tình hình ở Biển Đông và vấn đề những hòn đảo tranh chấp, có thể thấy Ấn Độ đang chơi một “lá bài” nước đôi đối với các tranh chấp Biển Đông trong bối cảnh New Dehli đang cố gắng cân bằng lợi ích cạnh tranh nhằm mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực Đông Nam Á mà không làm Bắc Kinh cảm thấy khó chịu quá mức - nhà bình luận các vấn đề quốc tế Zachary Keck nhận định trên tạp chí Nhà ngoại giao mới đây.

Hồi năm ngoái và từ đầu năm nay, Ấn Độ tích cực ủng hộ giải pháp “quốc tế hóa” các vấn đề tranh chấp, mà Trung Quốc có tham dự. Liên quan đến vấn đề này Ấn Độ đã tiếp xúc với Nhật Bản, Mỹ và một số nước ASEAN.

Tuy nhiên, trước chuyến thăm Bắc Kinh của Thủ tướng Singh, Ngoại trưởng Ấn Độ Khurdish lại khẳng định với tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hongkong) rằng “New Dehli không can thiệp vào các tranh chấp ở Biển Đông” và tuyên bố sự cần thiết giải quyết những vấn đề này chỉ trên cơ sở song phương giữa các bên hữu quan.

Tức là với công chúng Trung Quốc, người đứng đầu cơ quan đối ngoại của Ấn Độ đã có lời phát biểu đúng theo tinh thần lối tiếp cận của Bắc Kinh về việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ.

Thế nhưng chẳng mấy chốc sau đó, trong chuyến thăm Manila, ông Salman Khurshid lại ký vào tuyên bố chung, trong đó gọi Biển Đông bằng cái tên là Biển Tây Philippines - tên Manila sử dụng để gọi vùng biển tranh chấp. Theo truyền thông Ấn Độ, việc ông Khurdish gọi Biển Đông là Biển Tây Philippines đã phá vỡ chính sách thông thường của Ấn Độ khi đề cập tới Biển Đông để tránh làm Bắc Kinh khó chịu. Ngoài ra, người đứng đầu ngành ngoại giao Ấn Độ cũng tuyên bố ủng hộ phương án sử dụng tòa án quốc tế để giải quyết tranh chấp về vùng biển.

Tức là với Manila, ông phát biểu theo tinh thần “quốc tế hóa” vấn đề.

Theo Giáo sư Sergei Luzyanin Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Viễn Đông (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga), những lời tuyên bố ở Philippines của Ngoại trưởng Salman Khurshid, tuyên bố ở Bắc Kinh của Thủ tướng Manmohan Singh đã phản ánh cách tính toán của Ấn Độ về việc sử dụng "lá bài Trung Quốc’. Trong đó, ở hình thức song phương cụ thể, lập trường về Biển Đông của Ấn Độ luôn có vẻ hấp dẫn dưới mọi hình thức với các đối tác, dù đó là Trung Quốc hay Philippines.

New Delhi sẽ được lợi cả về chiến thuật lẫn chiến lược khi củng cố vị thế kinh tế và địa chính trị của mình tại các khu vực chiến lược của thế giới. Ấn Độ tuyên bố tham vọng trở thành cường quốc khu vực hùng mạnh quan trọng. Đồng thời, với việc phô diễn tiềm năng của mình, New Delhi cũng phát tín hiệu cho Bắc Kinh rằng cần nhanh chóng giải quyết tranh chấp biên giới Trung - Ấn bởi dù cho quan hệ kinh tế tốt đẹp đến thế nào chăng nữa thì vẫn không thể hóa giải mối lo ngại về an ninh quốc gia.

Minh Châu

Theo Petrotimes