Ngoại trưởng Mỹ John Kerry

Trong buổi họp báo thường kỳ tại Washington vào hôm 10/02 (giờ địa phương), bà Marie Harf, Phó Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Mỹ, nhắc lại rằng, Ngoại trưởng John Kerry sẽ công du châu Á từ ngày 13 đến 18 tháng 2, và sẽ lần lượt ghé thăm Seoul, Bắc Kinh, Jakarta rồi Abu Dhabi.

Đây là chuyến công du châu Á lần thứ 5 của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry kể từ khi nhậm chức. Chuyến đi diễn ra vào lúc Mỹ - Trung vẫn đang khẩu chiến về tính chất phi pháp của “đường lưỡi bò” mà Bắc Kinh dùng để khoanh vùng “chủ quyền” trên Biển Đông và các động thái hung hăng của nước này nhằm áp đặt yêu sách biển đảo của mình ở biển Hoa Đông và Biển Đông.

Về nội dung các vấn đề mà ông Kerry có thể bàn bạc với Trung Quốc, bà Marie Harf chưa cho biết cụ thể. Tuy nhiên, bà Harf cho rằng, Ngoại trưởng Mỹ sẽ nhắc lại lập trường phản đối việc dùng sức mạnh để giải quyết tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông.

Quan điểm này từng được ông Danny Russel - Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đặc trách Đông Á - Thái Bình Dương trình bày trước Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ vào tuần trước.

Nhà ngoại giao hàng đầu nước Mỹ về khu vực đã có phát ngôn thẳng thừng khiến Bắc Kinh giận dữ khi chỉ trích tấm bản đồ “đường lưỡi bò” được Trung Quốc dùng làm cơ sở để đòi chủ quyền trên Biển Đông là không phù hợp với luật pháp quốc tế. Ông cảnh báo “tính chất khiêu khích trong một số hành động của Trung Quốc đã làm nảy sinh nhiều mối quan ngại trong vùng về ý đồ lâu dài của Bắc Kinh”, đồng thời bày tỏ lập trường sẵn sàng phản đối bất kỳ kế hoạch thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Trung Quốc tại Biển Đông.

Đáp lại, Trung Quốc đã cáo buộc Washington phá hoại hòa bình và phát triển trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bắc Kinh cho rằng, “những phát biểu này không mang tính xây dựng”.

Theo bà Harf, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Rusel đã xác định rằng: “Căn cứ theo luật quốc tế, mọi đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông, như “đường 9 đoạn” (đường lưỡi bò) của Trung Quốc, phải lấy cơ sở từ các thực thể lãnh thổ đã được Luật Biển Liên hiệp quốc quy định và luật quốc tế phải là cơ sơ duy nhất có giá trị để đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông”.

Tuy nhiên, về phía Trung Quốc, các quan chức Bắc Kinh mô tả chuyến công du của ông Kerry là rất “quan trọng”, nhằm tăng cường mối quan hệ song phương và làm sâu sắc hơn đề xuất “mối quan hệ kiểu mới” giữa các cường quốc mà Tổng thống Mỹ Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã trao đổi trong cuộc gặp tại California năm ngoái.

“Chúng tôi muốn làm cho khái niệm đó trở nên sống động”, Reuters dẫn lời một quan chức Trung Quốc cho biết hôm 11/02.

Trong khi đó, Jia Qingguo, Hiệu phó Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh nhận định, Trung Quốc có thể sẽ cố gắng trấn an ông Kerry rằng, nước này không muốn xung đột với Nhật Bản, mặc dù Bắc Kinh đã cho thấy là họ sẽ không chùn bước khi đơn phương áp đặt ADIZ ở biển Hoa Đông.

Về phản ứng gay gắt của Trung Quốc với phát biểu của Thứ trưởng Mỹ Russel, ông Qingguo cho rằng, đó là phản ứng đương nhiên phải có khi cái gọi là “lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc bị động chạm. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là hai nước không thể kiểm soát một cách thực dụng vấn đề kiểu này.

Minh Châu

Theo Petrotimes