Trong khi Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseny Yatseniuk tuyên bố, hành động của Moskva sẽ mở đầu một cuộc chiến và đặt dấu chấm hết cho mối quan hệ Ukraine - Nga, Đại sứ Ukraine tại Liên hợp quốc, ông Yuriy Sergeyev đã kêu gọi Hội đồng bảo an Liên hợp quốc làm mọi thứ có thể để ngăn chặn “Nga xâm lược Ukraine”.

Kiev muốn bắt tay với trùm khủng bố Doku Umarov?

Ngày 02/03, Tổng thống tạm quyền kiêm Chủ tịch Quốc hội Ukraine Oleksander Turchynov đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng An ninh Quốc gia và Quốc phòng để thảo luận về diễn biến gần đây tại Crimea. Tại cuộc họp này, Phó Chủ tịch Quốc hội Mikhail Golovko cảnh báo, nếu Nga chiếm quyền kiểm soát Crimea, họ sẽ vi phạm tất cả các tiêu chí và đảm bảo quốc tế; thậm chí sẽ tái theo đuổi vũ khí hạt nhân để đối phó với các mối đe dọa hiện nay. Bởi với công nghệ hạt nhân hiện có, Kiev có thể chế tạo vũ khí hạt nhân trong vòng 3-6 tháng. Phe chủ nghĩa dân tộc ở Ukraine đã nhiều lần yêu cầu khôi phục lại tình trạng hạt nhân khi mối quan hệ Kiev-Moskva xấu đi trong năm 2009.

Lực lượng an ninh Ukraine tăng cường bảo vệ các nhà máy điện hạt nhân, sân bay và các cơ sở hạ tầng chiến lược

Tổng thống tạm quyền Oleksander Turchynov đã đặt quân đội trong tình trạng báo động, sẵn sàng chiến đấu cao. Lực lượng an ninh Ukraine cũng tăng cường bảo vệ các nhà máy điện hạt nhân, sân bay và các cơ sở hạ tầng chiến lược khác. Ngày 02/03, hãng ITAR-TASS dẫn lời bà Marina Soroka, thư ký báo chí đảng đối lập "Đất mẹ" Ukraine bác tin cựu Thủ tướng Yulia Timoshenko sang Moskva để đàm phán về việc ổn định tình hình ở bán đảo Crimea. Được biết, cựu Thủ tướng Yulia Timoshenko đang thương đàm với ban lãnh đạo mới của Kiev, và một số lãnh đạo đảng phái khác về tình hình hiện nay.

Trong khi đó, thủ lĩnh nhóm cực hữu Pravy Sektor là Dmitry Yarosh đã kêu gọi trùm khủng bố bị Nga truy nã Doku Umarov hành động chống lại Moskva trên mạng xã hội Vkontakte, đồng thời tuyên bố: nhiều người Ukraine với vũ khí trong tay sẽ hỗ trợ các chiến binh Chechnya trong cuộc chiến chống lại Nga. Dmitry Yarosh tự xưng là Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc phòng Ukraine, từng lãnh đạo nhóm Trident theo đuổi chủ nghĩa dân tộc cực đoan còn kêu gọi Doku Umarov khởi động chiến tranh với Nga, kêu gọi tổng động viên sau khi Moskva có động thái chuẩn bị sử dụng quân sự tại Ukraine, đồng thời cho rằng: cuộc chiến giữa hai nước là "không thể tránh khỏi". Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Nga Aliy Totorkulov tại Caucasus nói với hãng Itar-Tass rằng, lời kêu gọi kể trên cho thấy, những kẻ cực đoan, chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang tràn ngập Ukraine và nước này đang bị đe dọa bởi hỗn loạn và bạo lực.

Dư luận quan tâm tới việc Soái hạm của Hải quân Ukraine, tàu khu trục Hetman Sahaidachny đã từ chối tuân theo mệnh lệnh của chính quyền mới tại Kiev khi treo cờ Nga trên đường trở về Ukraine sau khi tham gia các hoạt động chống cướp biển của NATO tại Vịnh Aden. Đây là tuyên bố của Thượng nghị sĩ Igor Morozov, một thành viên thuộc Ủy ban về các vấn đề quốc tế Nga nói với tờ Izvestia. Trước đó, Thủ tướng tạm quyền Arseniy Yatsenyuk đã yêu cầu Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan không cho phép soái hạm này đi qua eo biển Bosporus để trở vào biển Đen.

Những tuyên bố khác nhau

Ngày 02/03, Thủ tướng Canada Stephen Harper đe dọa có thể cùng Washington tẩy chay Hội nghị thượng đỉnh G-8 tổ chức vào tháng 6 tại Sochi đã rút đại sứ ở Nga về nước vì cho rằng, hành động của Moskva đã vi phạm chủ quyền lãnh thổ Ukraine, vi phạm các cam kết của Nga theo luật pháp quốc tế. Ngoại trưởng Cộng hoà Czech Lubomir Zaoralek so sánh hành động của Nga tại Crimea tương tự như việc Liên Xô xâm lược Czechslovakia năm 1968, đồng thời coi hành động của Nga là “không thể chấp nhận được” vì Moskva từng cam kết tôn trọng chủ quyền lãnh thổ Kiev. Trước đó (01/03), Tổng thống Barack Obama đã tham vấn các nhà lãnh đạo Pháp và Canada để thảo luận về cuộc khủng hoảng tại Ukraine.

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, bà Samantha Power coi việc Thượng viện Nga cho phép Tổng thống Putin động binh ở Ukraine là một hành động nguy hiểm, việc Nga điều quân đến khu tự trị Crimea của Ukraine là vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời nhấn mạnh, lực lượng quân sự không bao giờ là giải pháp cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố, quan hệ Washington-Moskva sẽ ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng nếu Nga dùng vũ lực ở Crimea. Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa John McCain lo ngại Moskva có thể mở rộng can thiệp ra bên ngoài Crimea, vào miền đông Ukraine. Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Marco Rubio đã đưa ra 8 bước Tổng thống Barack Obama nên dùng để trừng phạt Nga, nếu Moskva điều binh tới Ukraine. Trong khi đó, bà Catherine Ashton kêu gọi Moskva không gửi quân đến Ukraine. Ngoại trưởng Thụy Điển Carl Bildt coi đây là sự "chống lại luật pháp quốc tế rõ ràng".

Ngày 02/03, Tổng thống Nga Putin đã điện đàm với Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon về tình hình tại Ukraine. Theo đó, trong trường hợp leo thang các hành động áp lực đối với người dân nói tiếng Nga ở các khu vực phía đông Ukraine và Crimea, Moskva sẽ không thể đứng nhìn và sẽ áp dụng các biện pháp cần thiết trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Yuri Vorobyov cho rằng, Tổng thống Barack Obama đã “vượt qua ranh giới đỏ và xúc phạm nhân dân Nga” khi cảnh báo sẽ ăn miếng trả miếng cho bất kỳ can thiệp quân sự nào của Nga tại Ukraine.

Trả lời phỏng vấn của tờ Izvestia về khả năng phương Tây can thiệp quân sự vào tình hình ở Ukraine, đặc biệt tại Crimea, ông Igor Morozov, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại của Thượng viện Nga tin rằng điều này sẽ không xảy ra. Bởi theo ông Igor Morozov, tại Biển Đen, Nga đã sắp sẵn nhiều cạm bẫy công nghệ cao, có khả năng làm cho tàu chiến Mỹ bị “mù và điếc”. Ngày 02/03, hãng tin Interfax cho biết, quân nhân Nga đã thu gom vũ khí ở một căn cứ radar và cơ sở huấn luyện hải quân tại khu tự trị Crimea, đồng thời hối thúc các quân nhân tại đây đứng về ban lãnh đạo hợp pháp của bán đảo này. Điều này đồng nghĩa với việc phải phục tùng chỉ huy của Thủ tướng Cộng hòa tự trị Crimea, ông Sergiy Aksyonov, một người thân Nga.

Tiên Du - Bắc Ninh

Theo Petrotimes