Riêng danh tính của Thủ tướng Đức Angela Merkel được NSA lưu trữ tới hơn 300 báo cáo và tên của bà nằm theo thứ tự bảng chữ cái ở vị trí thứ 9 trong số 122 nguyên thủ và người đứng đầu chính phủ các nước nằm trong danh sách bị theo dõi. Và bản danh sách các "mục tiêu cấp cao" kể trên được NSA lưu trữ trong một ngân hàng dữ liệu đặc biệt dành riêng cho các nguyên thủ và người đứng đầu chính phủ các quốc gia.

Trước đó (23/03), cựu Giám đốc NSA (giai đoạn 1999-2005) và cựu Giám đốc CIA Michael Hayden đã xin lỗi người dân Đức vì những hậu quả liên quan tới vụ nghe lén của NSA. Ông Michael Hayden cho rằng, Mỹ đã đánh giá thấp hậu quả không chỉ đối với Thủ tướng Merkel, mà cả người dân Đức; đồng thời nêu những nguyên nhân khiến cựu Thủ tướng Đức Gerhard Schroder rơi vào tầm ngắm của Mỹ khi đó. Cựu Giám đốc NSA còn khẳng định, việc theo dõi ông Schroder và bà Merkel không phải là quyết định do Tổng thống Mỹ đưa ra. Tuy nhiên, cựu Giám đốc NSA cũng nhấn mạnh, ông không xin lỗi vì Mỹ đã do thám một nước khác mà xin lỗi vì đã ''làm xấu đi quan hệ với một người bạn tốt”.

Tướng Keith Alexander, Tư lệnh Bộ Tư lệnh không gian mạng và Cơ quan An ninh quốc gia

Động thái kể trên diễn ra đúng thời điểm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel thông báo (28/03), lực lượng phòng thủ không gian mạng thuộc Bộ Tư lệnh không gian mạng của Mỹ sẽ được tăng lên hơn 6.000 nhân viên vào cuối năm 2016 (từ 1.800 người hiện nay). Theo đó, khả năng tác chiến mạng cần một đội ngũ chuyên gia tận tâm và tướng Keith Alexander đang tuyển dụng và huấn luyện lực lượng này tại Bộ Tư lệnh không gian mạng. Tuyên bố này được ông Chuck Hagel đưa ra tại trụ sở NSA ở Fort Meade, bang Maryland nhân lễ nghỉ hưu của tướng Keith Alexander, Giám đốc NSA kiêm Chỉ huy Bộ Tư lệnh không gian mạng.

Ông Chuck Hagel cho biết, việc xây dựng lực lượng tác chiến mạng sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu của Bộ Quốc phòng vì khả năng tác chiến mạng toàn diện có thể bổ khuyết cho các phương tiện quân sự khác. Đồng thời nhấn mạnh, Lầu Năm Góc không tìm cách quân sự hóa không gian mạng, và Washington sẽ tiếp tục có những bước đi để công khai và minh bạch về những khả năng không gian mạng với người dân Mỹ, cũng như các đồng minh của mình, thậm chí với những đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ. Được biết, lực lượng tác chiến mạng được chia thành nhiều nhóm tập trung chủ yếu vào 3 lĩnh vực: các mối đe dọa lớn đối với an ninh quốc gia, bảo vệ mạng thông tin của Bộ Quốc phòng và hỗ trợ các phái bộ tham chiến. Cũng trong tuyên bố hôm 28/03, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết, Washington sẽ ''kiềm chế'' các hoạt động không gian mạng bên ngoài các mạng của Chính phủ Mỹ, đồng thời hối thúc các nước cũng có hành động tương tự.

Lễ nghỉ hưu của Giám đốc NSA Keith Alexander cùng tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel trùng với thời hạn chốt - trước 28/03, Bộ Tư pháp và cộng đồng tình báo Mỹ phải đưa ra quyết định đối với “vấn đề NSA”. Ngày 27/03, Tổng thống Mỹ Barack Obama kiến nghị, Chính phủ nên chấm dứt chương trình thu thập dữ liệu ghi âm các cuộc điện đàm của người Mỹ nhằm xoa dịu cuộc tranh cãi liên quan tới hoạt động giám sát này. Và các công ty điện thoại lưu trữ dữ liệu với cùng thời lượng mà họ đang làm hiện nay. Nếu các cơ quan chính phủ cần sẽ được tiếp cận với những dữ liệu này sau khi được tòa án chấp thuận. Ông Barack Obama tin tưởng vào giải pháp kể trên bởi vừa đảm bảo có thông tin đáp ứng nhu cầu tình báo, vừa giúp nâng cao lòng tin của công chúng.

Giới chuyên môn coi đây là biện pháp khép lại bê bối nghe lén do NSA tiến hành thời gian qua. Bởi Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đã công bố dự luật chung của Hạ và Thượng viện theo hướng chấm dứt hoàn toàn hoạt động thu thập thông tin của NSA. Theo nội dung cơ bản của dự luật kể trên, NSA phải chấm dứt do thám các cuộc gọi, thư điện tử (e-mail) cùng dữ liệu trên Internet của công dân Mỹ. Tờ The Washington Post từng khiến dư luận giật mình khi dẫn tài liệu tiết lộ của cựu nhân viên CIA Edward Snowden về 2 chương trình được biết tới dưới tên gọi MYSTIC và RETRO có thể kiểm soát toàn bộ cuộc thoại tại bất cứ quốc gia nào lọt vào “tầm ngắm” trong thời gian 1 tháng.

Cách đây hơn 10 ngày (20/03), các chính đảng trong Quốc hội Đức đã nhất trí thành lập một ủy ban điều tra đặc biệt đối với các hoạt động do thám của NSA và Cơ quan Tình báo Anh (GCHQ) tại Đức. Ủy ban này chính thức hoạt động từ tháng 4 gồm 8 thành viên và do ông Clemens Binninger đứng đầu. Ủy ban này có thể cân nhắc việc mời Edward Snowden tham gia quá trình điều tra và các cuộc làm việc với cựu nhân viên CIA có thể được tiến hành thông qua Sype, chương trình điện thoại video Internet. Giới chuyên môn cho rằng, Cơ quan An ninh Nga FSB đang khai thác triệt để hiểu biết của Edward Snowden và họ sẽ không dễ dàng để cựu nhân viên CIA rơi vào tay người khác. Bởi sau khi rời khỏi Nga, người của FSB sẽ không thể kiểm soát được Edward Snowden và khi đó cựu nhân viên CIA có thể lại rò rỉ thông tin mật về cơ quan an ninh Nga, giống như đã tiết lộ về NSA. Mặc dù đã được Nga chính thức cho tị nạn từ 01/08/2013, nhưng cho tới nay Edward Snowden rất ít khi xuất hiện công khai và nơi ở của cựu nhân viên CIA hiện vẫn là một bí mật.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 28/03, Tổng giám đốc kiêm nhà sáng lập Facebook Mark Zuckerberg tuyên bố: Facebook sẽ sử dụng vệ tinh, máy bay không người lái và các công nghệ khác để đẩy mạnh việc kết nối tới người dùng tại các vùng kém phát triển trên thế giới.

Trang Cường

Theo Petrotimes