Nếu Nga cắt nguồn khí đốt sang Ukraine thì nhiều nước châu Âu cũng sẽ bị ảnh hưởng vì có khoảng 50% lượng khí đốt sang châu Âu là đi qua Ukraine.

Hồi cuối tuần, Thủ tướng lâm thời Ukraine Arseniy Yatsenyuk cho biết giá gas mới mà Nga vừa mới đưa ra là không công bằng và Ukraine có thể sẽ không trả mức giá đó.

Ông Yatsenyuk nói: "Nga không định chiếm lấy Ukraine bằng xâm lược quân sự, mà giờ họ đang theo đuổi kế hoạch gây áp lực và chiếm Ukraine thông qua kinh tế và khí đốt”.

Ông cho biết Ukraine sẽ tiếp tục mua khí đốt với "giá thị trường chấp nhận được" là 268 USD/1000 m³.

Tuần trước, Nga đã công bố hai lần tăng giá liên tiếp đối với khí đốt bán cho Ukraine, lên đến 485,50 USD/1000 m³.

Hiện vẫn chưa rõ Nga sẽ làm gì nếu Ukraine từ chối trả mức giá mới, nhưng trước đây Nga đã từng 2 lần ngừng cung cấp khí đốt cho Ukraine vào năm 2006 và 2009.

Trong trường hợp đầu tiên, Gazprom cáo buộc Ukraine bòn rút khí đốt quá cảnh tới châu Âu để phục vụ cho nhu cầu trong nước. Năm 2009, Nga đã cắt hoàn toàn nguồn cung cấp cho Ukraine, khiến một số quốc gia ở châu Âu không có khí đốt trong suốt mùa đông năm đó vì đa phần lượng khí đốt chuyển qua châu Âu là đi qua Ukraine.

Tuần trước, Giám đốc điều hành của Gazprom, Alexei Miller đã giải thích trên truyền hình về lý do Nga tăng giá khí đốt cho Ukraine. Ông cho rằng hồi tháng 12/2013, Nga đã giảm giá cho Ukraine theo một phần trong gói thỏa thuận với Tổng thống Viktor Yanukovych để Ukraine từ bỏ một thỏa thuận liên kết với Liên minh châu Âu .

Ông Miller nói: "Lần giảm giá đó đã được thực hiện với điều kiện Ukraine sẽ thanh toán tất cả các khoản nợ khí đốt và thanh toán ngay 100% các đơn hàng mới, và thỏa thuận cũng chỉ rõ rằng nếu việc đó không được thực hiện, thì việc giảm giá sẽ bị hủy bỏ trong quý 2 của năm 2014”.

Ông nói rằng Gazprom đã "không nhận được một đồng USD" nào đối với số khí đốt đã bán cho Ukraine trong tháng 3 và do đó việc chiết khấu đã tự động bị hủy bỏ”.

Miller cũng cho biết, Ukraine tiết kiệm được rất nhiều chi phí cho khí đốt khi kí kết thỏa thuận cho Nga thuê căn cứ Hạm đội Biển Đen ở Sevastopol, Crimea để đổi lấy việc được giảm giá khí đốt.

Những người thân Nga ở phía đông Ukraine đang tìm cách bao vây các tòa nhà chính phủ hôm 06/04/2014.

Giá khí đốt từ lâu đã là một vấn đề gai góc giữa Nga và Ukraine. Châu Âu cáo buộc Nga sử dụng nguồn cung cấp năng lượng như là một vũ khí chính trị.

Và giờ đây, một cuộc chiến tranh khí đốt mới có thể dẫn đến việc Nga cắt nguồn cung cho Ukraine. Chắc chắn điều này sẽ tạo ra sự biến động trên thị trường, mặc dù hậu quả của nó đối với một số quốc gia châu Âu hiện nay có thể ít nghiêm trọng hơn so với trong quá khứ.

Ông Lilit Gevorgyan, chuyên gia kinh tế cấp cao tại công ty nghiên cứu thị trường IHS Global Insight nhận định: “Từ năm 2009, nhiều tuyến đường thay thế mới đã được xây dựng để chuyển khí đốt từ Nga sang EU mà không cần đi qua Ukraine. Hiện nay chỉ còn khoảng gần 50% lượng khí đốt của Nga tới EU qua Ukraine, trong khi đó năm 2000 là 85 % và vào giữa những năm 1990 lên tới tận 95%. Hơn nữa, do mùa đông giờ đã bớt khắc nghiệt hơn nên EU có đủ lượng khí đốt dự trữ để sưởi ấm nếu có bất kỳ sự gián đoạn nào xảy ra”.

Bên cạnh đó, giai đoạn cao điểm về tiêu thụ khí đốt đã qua, có nghĩa là châu Âu không phải đối mặt với mối đe dọa không đủ khí đốt để đối phó với thời tiết lạnh giá nữa. Gazprom cũng không muốn gây tổn hại quá nhiều đến hình ảnh của một nhà cung cấp đáng tin cậy.

Tuy nhiên, ông vẫn cho rằng nếu nguồn cung cấp khí đốt cho Ukraine bị cắt, nhiều thị trường sẽ vẫn phản ứng tiêu cực.

Kể từ khi Nga sáp nhập Crimea, nhiều người lo ngại rằng Nga sẽ tiếp tục chiếm thêm các phần lãnh thổ phía đông Ukraine khi Nga vẫn đang triển khai lực lượng tại giáp biên giới với khu vực này và luôn tuyên bố bảo vệ những công dân nói tiếng Nga tại Ukraine.

Hơn nữa, tình hình ở phía đông Ukraine vẫn đang tiếp tục bất ổn khi hôm 6/4, nhiều người ủng hộ Nga tại Lugansk, Donetsk và Kharkiv mang theo cờ Nga và bao vây các tòa nhà chính phủ để thể hiện mong muốn ly khai khỏi Kiev và sáp nhập vào Nga như Crimea.

Chính phủ Ukraine cho rằng tình trạng bất ổn trên là do Nga kích động và đa số những người sống ở đây không muốn sáp nhập vào Nga.

PHẠM KHÁNH

Theo Infornet