Những người biểu tình ủng hộ Nga treo biểu ngữ và phất cờ sau khi vào tòa nhà chính phủ ở Donetsk, ngày 06/04/2014

Hôm qua, tại thành phố Lugansk, nằm cách biên giới với Nga khoảng 30km, một đám đông hàng trăm người kéo đến bao vây trụ sở cảnh sát và sau đó trèo tường vào để cắm cờ Nga trên mái nhà. Cảnh sát đã phải bắn hơi cay vào những người biểu tình. Báo chí địa phương cho biết, ít nhất hai người đã bị thương và hình ảnh trên truyền hình cho thấy một cảnh sát chống bạo động được chuyển đi trên cáng.

Còn tại Donetsk, nơi được cho là căng thẳng nhất trong ngày, đông đảo người biểu tình đã tách khỏi đám đông đang tập hợp ở quảng trường trung tâm để tấn công và chiếm giữ trụ sở chính quyền địa phương. Sau khi xung đột với cảnh sát chống bạo động và phá vỡ được hàng rào cảnh sát để chiếm giữ tòa nhà, họ đã giương cờ Nga và treo biểu ngữ lớn mang hàng chữ “Cộng hòa Donetsk” trong khi những người đứng bên ngoài cổ vũ và hô to ‘Nước Nga, Nước Nga!’.

Ihor Dyomin, người phát ngôn cho cảnh sát ở Donetsk cho biết, khoảng 1.000 người đã tham gia vào cuộc bạo động này.

Trong khi đó ở Kharkov, hàng chục người cũng đã vào được trụ sở chính quyền sau khi phá vỡ hàng rào cảnh sát. Cảnh sát ở đây được cho là đã quyết định không dùng vũ lực với người biểu tình và lùi xa sau khi họ chiếm được trụ sở chính quyền.

Trước tình hình này, hôm qua, Tổng thống tạm quyền Ucraina đã triệu tập một phiên họp an ninh khẩn cấp. Ông Olexander Turchynov đã hủy chuyến công du theo kế hoạch đến Lithuania và triệu tập các quan chức an ninh hàng đầu đất nước để bàn cách đối phó.

Các nhà lãnh đạo Ucraina đã bác bỏ rằng người nói tiếng Nga thiểu số ở nước này đang bị đe dọa và cho biết họ sẽ chống lại bất kỳ hành động can thiệp nào vào quốc gia của họ.

Bộ trưởng Nội vụ Ucraina Arsen Avakov cáo buộc Nga và ông Viktor Yanukovych, tổng thống bị lật đổ của Ucraina, là đã “ra lệnh và tài trợ cho làn sóng bạo loạn ly khai mới ở miền Ðông đất nước”.

Ông Avakov đang nghi ngờ đây là một chiến dịch có sự điều khiển để làm cho Kiev mắc bẫy: hoặc là phải chấp nhận yêu sách cho các tỉnh miền đông tự trị thậm chí cho tách ra và sáp nhập vào Nga hoặc là đối diện với nguy cơ bạo loạn dâng cao và khả năng Moskva can thiệp.

Trong một thông điệp đăng trên trang Facebook cá nhân, ông Avakov viết: “Những người biểu tình không đông nhưng rất hung hăng. Chính quyền sẽ kiểm soát tình hình mà không phải đổ máu nhưng đồng thời sẽ áp dụng biện pháp cứng rắn đối với những ai tấn công vào trụ sở chính quyền, vào những người thực thi pháp luật và các công dân khác”.

Vùng Ðông Ucraina là nơi có sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho cựu tổng thống Viktor Yanukovych. Chừng một nửa dân số ở đây là người gốc Nga, với nhiều người trong số này cho rằng chính quyền ở Ucraina có lập trường quốc gia chủ nghĩa, sẽ đàn áp người gốc Nga.

Theo nhận định của giới chuyên gia, mặc dù những cuộc biểu tình kiểu này ở Đông Ucraina không lớn nhưng là bằng chứng cho thấy tình cảm quyết liệt của người nói tiếng Nga ở Ucraina và càng củng cố hơn lời kêu gọi của họ về việc phải nhanh chóng cải cách Hiến pháp để cho phép họ có nhiều tiếng nói hơn.

Trong một diễn biến khác có liên quan, ngày 05/04, Bộ Ngoại giao Nga ra thông cáo chỉ trích mạnh mẽ chính quyền Latvia không quan tâm đến số phận cộng đồng người nói tiếng Nga. Moskva đã có phản ứng như trên, sau khi vào cuối tháng 3, Hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc đề nghị Latvia xem xét lại chính sách của nước này trong vấn đề ngôn ngữ và bày tỏ mối lo ngại về tình trạng các công dân không có quốc tịch tại nước này. Luật pháp Latvia quy định là muốn nhập quốc tịch nước này thì phải làm chủ được ngôn ngữ Latvia, trong khi đó, ở nước này, có một cộng đồng đông đảo nói tiếng Nga.

Từ nhiều năm qua, đây là chủ đề gây căng thẳng giữa hai nước láng giềng. Nga phê phán chính quyền Latvia hoàn toàn thờ ơ đối với các quyền của những người “không có quốc tịch” cũng như đối với các đại diện của những cộng đồng ngôn ngữ.

Tiếng Latvia là ngôn ngữ chính thức duy nhất và việc làm chủ ngôn ngữ này là điều kiện để được cấp quốc tịch. Thế nhưng, tại Latvia, sắc tộc Nga rất đông đảo và hiện nay, số người không có quốc tịch chiếm tới 13% tổng dân số Latvia.

Trong diễn văn chính thức hóa việc sáp nhập bán đảo Crưm vào Nga, Tổng thống Vladimir Putin đã nhấn mạnh đến quy chế các sắc dân thiểu số nói tiếng Nga đang sinh sống tại các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Ông nói: “Hàng triệu người tối hôm trước thì ngủ tại một nước, nhưng sáng hôm sau, họ tỉnh dậy tại một quốc gia khác và chỉ hôm trước hôm sau, họ đã trở thành những sắc tộc thiểu số, trong lúc quốc gia Nga đang ngày càng lớn rộng, nếu như không muốn nói là cộng đồng sắc tộc lớn nhất thế giới bị phân tán bởi các đường biên giới”.

Th.Long

Theo Petrotimes