Ngày 05/06, trong cuộc họp báo quốc tế do Bộ Ngoại giao Việt Nam tổ chức để thông tin về tình hình diễn biến trên Biển Đông, ông Trần Duy Hải Phó Chủ nhiệm Ủy ban biên giới quốc gia cho biết, Trung Quốc đã gia tăng hoạt động của các tàu hộ tống trong vùng biển của Việt Nam, có lúc lên đến 140 tàu, trong đó có nhiều tàu quân sự (tàu hộ vệ tên lửa, tàu tuần tiễu tấn công nhanh, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ cùng nhiều máy bay chiến đấu) hoạt động ở khu vực hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981.

Tàu Trung Quốc sử dụng vòi rồng tấn công tàu Việt Nam (Ảnh: AFP)

Các tàu của Trung Quốc đã có những hành vi hết sức hung hăng, chủ động tấn công, cố tình đâm va và phun vòi rồng công suất cao vào tàu chấp pháp dân sự của Việt Nam, khiến nhiều cán bộ kiểm ngư bị thương, làm hư hỏng thiết bị của các cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam.

Trong khi đó, cũng trong ngày 5/6, Trung Quốc trắng trợn vu khống tàu Việt Nam đã đâm tàu nước này hơn 1.200 lần tại khu vực quanh giàn khoan Hải Dương-981 mà Trung Quốc hạ đặt trái phép trong vùng biển Việt Nam.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Hồng Lỗi cũng ngang nhiên vu khống tàu Việt Nam “quấy nhiễu” hoạt động của giàn khoan Hải Dương-981, yêu cầu tàu Việt Nam “ngừng mọi khiêu khích” và “rút ra khỏi hiện trường để trả lại sự yên tĩnh cho vùng biển càng sớm càng tốt”.

Ngày 06/06, kênh CNN đăng tải nhật ký của nhà báo Euan McKirdy mô tả tình hình thực địa ở khu vực Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trên Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Nhà báo McKirdy là một trong số 40 phóng viên trong nước và quốc tế được tạo điều kiện có mặt tại thực địa.

Nhà báo McKirdy viết: “Phía Việt Nam luôn kiên quyết khẳng định lập trường về chủ quyền vùng biển này. Các thành viên thủy thủ đoàn giải thích cho chúng tôi rằng Trung Quốc đã vi phạm Công ước Quốc tế về Luật biển 1982 và các tàu Trung Quốc hoạt động bất hợp pháp trong Vùng thềm lục địa và Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam”.

“Sau một chặng đường dài, giàn khoan hiện ra lờ mờ ở khoảng cách khá xa chúng tôi. Tôi có thể quan sát được hàng chục tàu thuyền của cả 2 bên, trong đó có tàu chấp pháp Việt Nam, tàu cảnh sát biển của Trung Quốc, các tàu cá. Tất cả tàu cá của Việt Nam đều chăng băng rôn đỏ trên đó ghi các thông điệp yều cầu Trung Quốc rời khỏi vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam”, McKirdy viết.

McKirdy mô tả: “Hầu hết các tàu thận trọng giữ khoảng cách an toàn và theo dõi chặt chẽ hoạt động của nhau từ xa. Chỉ vài giờ trước khi tàu chở chúng tôi tới khu vực, một tàu cá của Việt Nam đã bị tàu của Trung Quốc đâm chìm. Trong khi Trung Quốc đổ lỗi cho phía Việt Nam, thuyền trưởng của tàu cá bị đâm chìm sau đó đã nói với tôi rằng, tàu của ông ta bị một tàu tuần duyên Trung Quốc “cải trang” thành tàu cá tấn công, đâm chìm”.

Các tàu của Trung Quốc tỏ ra hung hăng. Đoạn video của một chi nhánh thuộc CNN ghi lại cho thấy rõ cảnh tàu Trung Quốc sử dụng vòi rồng tấn công và chủ động đâm va tàu Việt Nam. Không khó để nhận ra việc các tàu Cảnh sát biển Trung đeo bám các tàu Việt Nam, trong đó có cả tàu của chúng tôi nhưng họ luôn ở khoảng cách vài trăm mét.

Một buổi sáng sớm, tôi được mọi người đánh thức để chứng kiến việc một tàu tuần duyên Trung Quốc sử dụng vòi rồng tấn công một tàu kiểm ngư của Việt Nam. Ở khoảng cách xa, tôi nhìn thấy một vòng cung nước, trông có vẻ như vô hại nhưng đến gần có thể thấy, sức công phá của vòi rồng Trung Quốc đủ để phá nát cửa số trên tàu, làm hỏng động cơ, gây mất điện và thậm chí dẫn đến cháy, nổ.

Những tàu của Trung Quốc lượn qua lượn lại như để cố tình sự hiện diện của họ. Khi tàu Trung Quốc tiến lại gần, chúng tôi có thể nhìn thấy những khẩu súng gắn trên boong đã bỏ bạt che. Trong mọi trường hợp, bạn nhìn thấy những thứ vũ khí này chĩa về phía mình trong vài chục mét, đó là điều thực sự đáng lo ngại.

Nhà báo McKirdy cho biết thêm: “Mối đe dọa không chỉ ở trên biển, chúng tôi còn thấy cả các máy bay Trung Quốc lượn quanh trên bầu trời. Đôi khi những máy bay này bay rất thấp và có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường”.