Tàu cá và cơ sở phi pháp của TQ ở đá Chữ Thập - Ảnh: Cri

Ngày 07/06, tờ South China Morning Post (SCMP) ở Hồng Kông dẫn lời giới chuyên gia TQ cho hay nước này đang có kế hoạch mở rộng đá Chữ Thập nằm trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền VN thành đảo nhân tạo, có đường băng và cảng biển. Giáo sư Kim Xán Vinh thuộc ĐH Nhân Dân (Bắc Kinh) nói rõ kế hoạch xây dựng đảo nhân tạo ở đá Chữ Thập đã được trình lên chính phủ nước này. Theo đó, đảo nhân tạo ở đá Chữ Thập sẽ lớn gấp đôi căn cứ quân sự Mỹ trên rạn san hô Diego Garcia với diện tích 44 km2 ở Ấn Độ Dương. Còn đại tá Lý Kiệt từ Viện Nghiên cứu hải quân TQ tuyên bố đảo nhân tạo sẽ có đường băng, cảng biển và sẽ là nơi cung cấp hàng tiếp tế, hỗ trợ quân sự cho quân đội TQ.

Bên cạnh đó, TQ còn đang tiến hành các dự án xây dựng phi pháp tương tự tại các khu vực thuộc Trường Sa mà nước này dùng vũ lực cưỡng chiếm năm 1988. Philippines đã công bố một số hình ảnh cho thấy TQ đang xây dựng công trình được cho là đường băng ở Gạc Ma và Hoàn Cầu thời báo ngang nhiên loan tin một đảo nhân tạo sẽ được dựng lên gần khu này. Chưa hết, Đài NHK dẫn nguồn tin từ quân đội Philippines khẳng định các động thái chuẩn bị cũng đang diễn ra ở đá Ga Ven và Châu Viên. Ngày 06/06, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Philippines Peter Galvez đã lên tiếng phản đối các hành động kể trên và khẳng định TQ đã vi phạm Tuyên bố ứng xử giữa các bên ở biển Đông (DOC), có thể phá hủy hòa bình và ổn định ở khu vực.

“Không ngừng chiếm đoạt”

Đá Chữ Thập được giới chuyên gia đánh giá là có thể trở thành điểm tập kết hải quân chiến lược vì nằm giữa các tuyến đường quan trọng trên biển Đông. Vì vậy mà các nhà phân tích cảnh báo kế hoạch mở rộng đá Chữ Thập là dấu hiệu cho thấy TQ đã thay đổi lập trường trong tranh chấp ở biển Đông là từ phòng thủ sang tấn công, theo SCMP. Bước sắp tới của chiến lược nguy hiểm này có thể là thiết lập Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở biển Đông theo sau vụ TQ hạ đặt phi pháp giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) trong vùng biển VN. Các đường băng ở Gạc Ma và Chữ Thập có thể là nhằm chuẩn bị đơn phương áp đặt ADIZ. Phát biểu với tờ The Philippine Star, một quan chức an ninh Philippines lo ngại TQ đang xây một “bức tường biển” xung quanh Trường Sa “nhằm hạn chế hoạt động trên không và hải quân của các bên có tranh chấp chủ quyền ở biển Đông”.

Theo cảnh báo của các chuyên gia, các đảo nhân tạo được xây dựng phi pháp ở Trường Sa không chỉ nhằm phục vụ ADIZ hay hỗ trợ tàu quân sự, mà còn dùng để hỗ trợ ý đồ TQ lê giàn khoan dầu khắp biển Đông. Nước này đang cấp tập đóng thêm nhiều giàn khoan mới và Reuters dẫn lời một số chuyên gia TQ tin rằng sớm muộn gì giàn khoan Hải Dương-981 sẽ đi xuống khu vực nam biển Đông.

Trước tình hình trên, các nhà quan sát quốc tế và cả TQ đều đánh giá những bước đi tiếp theo của nước này trên biển là cực kỳ nguy hiểm. “TQ sẽ không ngừng chiếm đoạt các đảo san hô, xây dựng căn cứ và thiết lập hiện diện vĩnh viễn trên đó”, Giáo sư Zachary Abuza thuộc ĐH Simmons (Mỹ) nói với Thanh Niên. Ngay chính chuyên gia Trương Khiết tại Học viện Khoa học xã hội TQ khi phát biểu với SCMP cũng nói thẳng: “Xây dựng đảo nhân tạo chắc chắn có thể cung cấp hàng tiếp tế cho tàu và các giàn khoan dầu nhưng sẽ gây ra tác động tiêu cực nghiêm trọng trong khu vực”. Bà cảnh báo tiếp những hành vi như vậy sẽ càng khiến các nước láng giềng mất niềm tin với TQ.

Văn Khoa

Theo TNO