Petrotimes gửi tới bạn đọc chính kiến của ông Osama Maruyama, phóng viên Báo The YOMIURI SHIMUM, tờ báo lớn và uy tín nhất Nhật Bản hiện nay tại vùng biển Hoàng Sa:

Nhà báo Osama Maruyama tác nghiệp trên tàu CSB 4032 (người đeo máy ảnh).

Phóng viên (PV): Xin ông cho biết đôi nét về những gì mà ông thấy được về tình hình ở vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam hiện nay?

Nhà báo Osama Maruyama: Tôi và nhiều phóng viên khác đi Hoàng Sa từ cảng Đà Nẵng mất gần một ngày. Chiều 26/05, tôi cùng một số phóng viên các báo khác lên tàu CSB 4032 để tác nghiệp. Tại đây, tôi đã tận mắt thấy rất nhiều tàu của cả hai phía Việt Nam và Trung Quốc, nhưng bên Trung Quốc thì nhiều hơn, tàu lại to hơn và có cả tàu đầu kéo cùng tham gia. Có thể nói, tình hình ở đây rất căng thẳng, mặc dù Trung Quốc đã kéo giàn khoan Hải Dương 981 đi xa vị trí cũ về hướng Đông Bắc 20 hải lý. Điều ấy không đồng nghĩa với việc đã ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Luật biển Liên hợp quốc năm 1982. Chiều ngày 28/05, tôi thấy một chiếc máy bay quân sự của Trung Quốc bay khá thấp trên vùng trời khu của vực biển này, ngay trên vị trí nóc tàu CSB 4032. Đến nay, tôi đã ghi nhận được hành động của cả hai bên trong suốt các ngày từ 27 đến sáng 30/05. Khi các tàu CSB và Kiểm ngư của Việt Nam cùng tiến vào cách khu vực đặt giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc khoảng 7 đến 8 hải lý là bị nhiều tàu Hải cảnh của Trung Quốc ra khiêu khích, xua đuổi. Việc này thường lặp đi lặp lại một đến hai lần trong một ngày. Tôi đếm được ở hướng này Việt Nam có 4 tàu nhỏ, nhưng Trung Quốc lại luôn có khoảng 7 đến 8 tàu lớn hơn xông ra xua đuổi.

Nhà báo Osama Maruyama chụp ảnh một tàu đầu kéo của Trung Quốc đang tiến lại phía tàu Việt Nam, cách giàn khoan Hải Dương 981 khoảng 7 hải lý.

PV: Ông nghĩ thế nào về hành động của cả hai phía tại hiện trường?

Nhà báo Osama Maruyama: Điều tôi ghi nhận được là tàu của phía Việt Nam chỉ đi vào gần giàn khoan Hải Dương 981 với tốc độ chậm và sau đó mở loa tuyên truyền bằng 3 thứ tiếng: Việt Nam, Trung Quốc, tiếng Anh. Khi phát hiện các tàu Việt Nam, các tàu Trung Quốc liền xông ra xua đuổi với tốc độ cao. Chiếc tàu mà chúng tôi ở trên đó luôn luôn phải chủ động di chuyển ra xa. Có lần như sáng ngày 30-5, Trung Quốc đưa tới 3 tàu lớn cùng tham ra đuổi con tàu mà chúng tôi đi, có lúc khoảng cách giữa hai bên rất gần, chỉ 70 đến 80m. Tôi thấy các tàu Việt Nam rất chủ động hành động trước các tàu của phía Trung Quốc. Họ thường di chuyển và dường như có ý tránh va chạm, đối đầu trên biển. Tuy nhiên, các tàu Trung Quốc lại có những việc làm khá khó hiểu, mang tính chủ động hơn. Tôi đã chụp được những bức ảnh mà 2 tàu Trung Quốc số hiệu 44101 và 46012 đuổi tàu CSB 4032 ngày 28/05. Khi phóng to ảnh, tôi thấy cả hai tàu này đều mở bạt che pháo ở mũi tàu, nòng pháo hướng ra phía trước. Ở bên phải, trên nóc tàu 44101 của Trung Quốc, tôi thấy có người mặc áo phao da cam, đội mũ bảo hiểm đứng cạnh họng phun nước có vẻ như sẵn sàng làm gì đó khi tới gần phía tàu Việt Nam. Còn ở phía Việt Nam, tôi không thấy có hiện tượng này. Các khẩu pháo trên tàu CSB 4032 đều che bạt kín. Họng phun nước trên nóc tàu cũng không có người đứng. Tôi chỉ thấy một chiến sĩ CSB mặc áo phao đứng đằng sau quan sát và báo cáo lại khoảng cách với thuyền trưởng. Chúng tôi cũng đứng cạnh anh ta để chụp ảnh, quay phim. Còn các tàu Kiểm ngư khác của Việt Nam thì tôi cũng thấy như vậy. Nói chung, phía tàu Việt Nam không có gì bất thường cả.

Nhà báo Osama Maruyama (bên trái) trên tàu CSB 4032.

PV: Dư luận ở Nhật Bản quan tâm đến sự kiện này thế nào và ông đã phản ánh những tin tức gì về tòa soạn ở Nhật Bản, thưa ông?

Nhà báo Osama Maruyama: Nhiều người dân Nhật Bản rất quan tâm đến sự kiện này, phải nói là họ rất lo lắng cho Việt Nam. Bởi cả Nhật Bản và Việt Nam đều có gì đó tương đồng khi ở cạnh Trung Quốc, một quốc gia luôn có tham vọng chiếm đoạt vùng biển thuộc chủ quyền của các quốc gia khác làm của mình. Tuy nhiên, những ngày trước đây, thông tin đưa tới độc giả ở Nhật Bản có nhiều chiều khác nhau, khiến dư luận đặt nhiều nghi vấn về độ chính xác. Tòa soạn đã cử tôi sang đây để chứng kiến sự thật và viết lại sự thật phục vụ độc giả. Đến thời điểm này, tôi đã viết được hai bài và gửi nhiều bức ảnh đã chụp được về tòa soạn ở Nhật Bản. Tuy không có các hiện tượng phun vòi rồng, đâm va xảy ra như thông tin những ngày trước đây, nhưng tôi tin là những gì mà mình gửi đi sẽ giúp dư luận có cái nhìn chính xác hơn về hành động của cả hai phía, đặc biệt là sự hung hăng của các tàu Trung Quốc.

PV: Dưới góc độ một nhà báo, ông mong muốn sự việc này được giải quyết như thế nào, thưa ông?

Nhà báo Osama Maruyama: Tôi đã từng đi tác nghiệp ở nhiều nơi, đặc biệt là vùng Trung Đông, nơi thường xuyên có chiến tranh và các hoạt động khủng bố, xung đột sắc tộc, tôn giáo... Điều ấy đã gây ấn tượng không tốt cho tôi. Tôi nhận thấy nhân dân, dân tộc các quốc gia đều không muốn có xung đột và chiến tranh, tranh chấp lãnh thổ. Trong sự việc này, để tránh tình hình căng thẳng và phức tạp hơn nữa thì phía Trung Quốc nên rút giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam. Nhà nước và các cơ quan chức năng của cả hai phía cần đàm phán để thống nhất đạt được các thỏa thuận giúp cho bảo đảm hòa bình lâu dài. Tôi nói thêm là, hành động của các tàu Việt Nam trên thực địa rất mềm mỏng, nhưng cũng kiên trì và kiên quyết. Có thể nói, đây là hành động kiềm chế hiếm thấy từ xưa đến nay trên thế giới. Điều này không có nghĩa là các tàu Việt Nam ở vào thế yếu mà thể hiện sự khao khát bảo vệ chủ quyền trong hòa bình, bảo đảm an ninh hàng hải một cách bền vững và lâu dài. Tôi tin Việt Nam đã và sẽ hành động rất đúng trong giải quyết vấn đề này.

PV: Xin cảm ơn ông!

Mạnh Thắng (thực hiện)

Theo Petrotimes