Cử tri xem thông tin về các ứng cử viên tại điểm bầu cử ở Kiev sáng 26/10 - Ảnh: Reuters

Thể thức đa số “cổ điển” tức là ai chiếm đa số phiếu thì thắng. Phân nửa còn lại mới theo thể thức tỉ lệ, tức là số ghế sẽ được chia cho các đảng căn cứ trên tỉ lệ phiếu nhận được

Vấn đề cũng không ở chỗ Crimea và khu vực Donetsk có tham gia bầu cử hay không để quốc hội được bầu lên sẽ mang danh nghĩa đại diện cho tất cả. Câu trả lời đã có sẵn: 12 khu vực bầu cử ở Crimea và 14 khu vực bầu cử ở khu vực miền đông sẽ không tham gia cuộc bầu cử của chính quyền Kiev, y hệt cuộc bầu cử tổng thống ngày 25/05. Do đó sẽ chỉ có 424 đại biểu được bầu lên, chứ không phải 450 do không có đại biểu của Crimea và miền đông.

Đây sẽ là một cuộc bầu cử của “Ukraine trừ đi Crimea và miền đông”, mang ý nghĩa “chứng thực” trong thực tế rằng Chính phủ Ukraine đã mất đi quyền quản lý nhà nước ở hai khu vực này.

Tất nhiên, không có nghĩa là Tổng thống Petro Poroshenko không hiểu cục diện trên. Trái lại, ông đang muốn tận dụng cuộc bầu cử này để “thanh lọc” quốc hội, với hi vọng từ nay sẽ chỉ toàn các đại biểu trung thành với đất nước Ukraine, không còn những đại biểu bị xem là “ăn bánh mì Ukraine song lại thờ... Nga” như từng thấy trong quốc hội bị giải tán.

Muốn hay không muốn, 125 đại biểu này, vốn thuộc Đảng Các khu vực của tổng thống bị lật đổ Viktor Yanukovych, cũng đã “châm ngòi” cho sự tan rã hiện nay bằng cách đề ra đạo luật chống biểu tình (ngày 16/01) nhằm dập tắt phe đối lập chống tổng thống, để rồi dẫn đến hàng loạt phản ứng quyết liệt bị đàn áp đẫm máu, khiến ông Yanukovych phải cầu cứu ông Putin mới sang được Nga.

Nhưng quốc hội (sắp được thay) cũng là quốc hội gây tan nát cho Ukraine bởi các đảng “thuần Ukraine”, trong khí thế vừa tống khứ được tổng thống Yanukovych, đã điên rồ ban hành những đạo luật “chết người” như đạo luật hủy quy chế ngôn ngữ chính thức của tiếng Nga cùng một số ngôn ngữ địa phương khác. Đó chính là một cái cớ “từ trên trời rơi xuống” cho phe ly khai.

Do không dính líu như là một trong những “tác nhân” chịu trách nhiệm dẫn đến cuộc nội chiến đã bùng nổ từ tháng 3, và cũng không là “chủ xị” của cuộc chiến “chống khủng bố” sau đó dù trong cương vị tổng thống ông vẫn chỉ đạo, ông Poroshenko - một chính khách nhiều kinh nghiệm cầm quyền chứ không chỉ là “tỉ phú sôcôla” - có một biên độ hoạt động rộng rãi trong đàm phán với ông Putin.

Tổng thống Nga đã thừa hiểu tình hình đó nên đã công nhận thắng lợi đắc cử của ông Poroshenko thật sớm, sớm ngang với Pháp và Mỹ, sau đó gặp gỡ.

Sau khi đã lên cầm quyền, do hiểu rõ những tác hại của các xu hướng cực đoan thái quá bất chấp hậu quả trong quốc hội, nên Tổng thống Poroshenko đã giải tán quốc hội này hôm 25/08 để “xóa bài làm lại” bằng một cuộc bầu cử sớm, thay vì phải đợi đến khi quốc hội này mãn hạn tận năm 2017.

"Bàn tay sắt” Poroshenko hi vọng quốc hội mới toàn tâm toàn ý với những ý định chính trị của ông là vãn hồi hòa bình, vớt vát được chừng nào hay chừng đó.

Đây là điều ông đã và đang làm với đối tác Putin qua cuộc đàm phán tại Minsk hôm 26/08 và cuộc điện đàm chi tiết hôm 03/09 để đi đến một lệnh ngừng bắn lâu dài ở khu vực Donbass. Ông Putin cũng đã gián tiếp vận động cho ông Poroshenko khi gặp ông này mới cách đây 10 ngày ở Milan bên lề thượng đỉnh ASEM.

Việc ông Putin ba lần gặp ông Poroshenko kể từ khi ông này đắc cử vào tháng 5 phản ánh một thực tế: chìa khóa cho hòa bình ở Ukraine nằm trong tay ông Putin và ông Poroshenko. Tất nhiên, những gì mà ông Poroshenko phải nhượng bộ chẳng qua là để “đổ rác” cho những chính khách ồn ào sau cuộc “cách mạng tháng 2” ở Kiev, khi mà Ukraine vẫn đang tương đối yên ổn bỗng dưng rơi vào nội chiến và tan tác vì những quyết định bốc đồng ấu trĩ!