Mỹ, đồng minh thân cận nhất lâu năm của Philippines, từng cam kết chia sẻ với Manila thông tin “thời gian thực” về những diễn biến trong vùng biển Philippines trên biển Đông giữa lúc Trung Quốc tăng cường các hoạt động trên biển Đông, theo Reuters.

Hải quân Mỹ trong một thông cáo ngày 26/02 lần đầu tiên xác nhận đã triển khai P-8A Poseidon bay từ căn cứ quân sự của Philippines để tuần tra biển Đông trong vòng ba tuần và kết thúc vào ngày 21/02 với trên 180 giờ bay.

Theo Hải quân Mỹ, đây là cơ hội để thể hiện năng lực của P-8A trong môi trường ven biển và vùng biển khơi xa đất liền, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm với lực lượng quân đội Philippines.

Reuters dẫn lời ông Restituto Padilla, người phát ngôn của quân đội Philippines, cho biết Hải quân Mỹ điều động những chiếc máy bay tuần tra P-3C Orion đến căn cứ quân sự ở Philippines thực hiện những sứ mạng tuần tra hằng năm kể từ năm 2012.

Ngay khi Hải quân Mỹ xác nhận điều máy bay tuần tra biển Đông, thì trước đó, cũng trong ngày 26/02, Truyền thông Trung Quốc cho biết Bắc Kinh đang xây dựng “quy mô lớn” ở bãi đá Châu Viên thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam và đã điều lính đến tập trận trên bãi đá này trong tháng này.

Dẫn lại các hình ảnh vệ tinh, trang tin quân sự Trung Quốc China Military Online, một trang tin có chính quyền Trung Quốc đứng sau, tuyên bố Bắc Kinh đã chính thức bắt đầu xây dựng “quy mô lớn” ở bãi đá Châu Viên, theo Reuters.

Các binh sĩ Trung Quốc cũng đã tiến hành cuộc tập trận trên bãi đá Châu Viên trong tháng này, China Military Online cho biết thêm.

Reuters nhận định đây là một động thái bất thường của truyền thông Trung Quốc khi thừa nhận Bắc Kinh đang xây dựng trái phép ở Trường Sa.

Theo Reuters, các hình ảnh vệ tinh còn cho thấy Trung Quốc vẫn tiếp tục xây dựng phi pháp ở 6 bãi đá thuộc Trường Sa với mưu đồ biến chúng thành đảo nhân tạo và bành trướng sức mạnh quân sự ở Đông Nam Á.

Bất chấp sự phản đối từ Việt Nam, Philippines và Mỹ, Trung Quốc ngang ngược nói việc xây dựng của nước này ở Trường Sa là “nằm trong chủ quyền của Trung Quốc”, theo Reuters.

Bắc Kinh còn đưa ra tuyên bố chủ quyền phi lý “đường lưỡi bò” nuốt trọn gần cả biển Đông, tuyến đường biển quan trọng với 5.000 tỉ USD hàng hóa được vận chuyển bằng tàu qua đây mỗi năm.

Mỹ luôn tuyên bố Washington không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và các nước láng giềng trên biển Đông, kêu gọi các bên đàm phán để sớm có Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông.