Người Philippines biểu tình phản đối Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough hồi năm 2012

Mặc dù lý do được nêu lên là vấn đề an ninh quốc gia, nhưng giới quan sát cũng gắn quyết định này với tranh chấp lãnh thổ căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila trên Biển Đông.

Phó phát ngôn viên Tổng thống Philippines, bà Abigail Valte khẳng định rằng: Khi quyết định đình chỉ công tác và đưa về nước 16 kỹ thuật viên Trung Quốc đang làm việc tại Tập đoàn Lưới điện Quốc gia Philippines (NGCP), chắc chắn Bộ Năng lượng Philippines đã có nghiên cứu kỹ lưỡng về những ưu và khuyết điểm của vấn đề.

Bà Valte đã tuyên bố như trên sau khi Bắc Kinh lên tiếng đòi Manila phải xử sự công bằng đối với Tổng công ty Lưới điện Quốc gia Trung Quốc (SGCC) – vốn giữ 40% cổ phần trong Tập đoàn Lưới điện Quốc gia Philippines và đang tham gia xây dựng mạng lưới điện quốc gia của nước này. Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi thì SGCC đã có nhiều đóng góp quan trọng và Manila phải đảm bảo quyền lợi hợp pháp của công ty này.

Theo báo chí Trung Quốc, SGCC đã trúng thầu năm 2007 và giành được giấy phép vận hành mạng lưới điện quốc gia của Philippines với thời hạn 25 năm.

Tranh cãi đã nảy sinh từ hôm 25/02 khi Bộ Năng lượng Philippines thông báo sẽ chấm dứt công việc của toàn bộ 16 kỹ thuật viên Trung Quốc đang làm việc cho Tập đoàn Lưới điện Quốc gia Philippines. Những người này sẽ không được gia hạn thị thực (visa) vào tháng 7 tới đây và sẽ phải hồi hương trong thời gian tới.

Bộ trưởng Năng lượng Philippines Jericho Petilla Philippines đã xác nhận cố vấn an ninh quốc gia Philippines rất lo ngại nguy cơ an ninh khi để người Trung Quốc điều hành hệ thống điện quốc gia. Trong khi đó, Bộ Năng lượng Philippines cũng tin tưởng các kỹ thuật viên nước này giờ hoàn toàn có đủ kỹ năng và kinh nghiệm để đảm trách các phần việc do người Trung Quốc thực hiện.

Tuy nhiên, ngoài lý do an ninh nói trên, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Philippines cũng thừa nhận rằng tranh chấp Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc đã tạo nên mối quan ngại về sự có mặt của chuyên gia Trung Quốc trong một cơ quan chiến lược như Tập đoàn Lưới điện Quốc gia Philippines.

Các hành vi lấn lướt của Trung Quốc nhắm vào Philippines trong những năm gần đây, từ vụ giành quyền kiểm soát thực tế trên bãi cạn Scarborough hồi năm 2012, cho đến việc Bắc Kinh tìm cách phong tỏa đường tiếp tế cho lính Philippines đồn trú trên Bãi Cỏ Mây từ năm 2013, đã làm quan hệ song phương xấu hẳn đi.

Tháng 01/2013, Manila đã đâm đơn kiện Trung Quốc lên tòa án trọng tài quốc tế theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982. Mới đây Manila cũng liên tục chỉ trích Bắc Kinh tìm cách thay đổi nguyên trạng hòng hiện thực hóa tham vọng độc chiếm Biển Đông khi bồi đắp đất để xây trái phép hàng loạt đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Linh Phương (tổng hợp)

Theo Petrotimes