Cuối tuần rồi, Hãng thông tấn quốc tế Al Jazeera, có trụ sở tại Qatar, loan báo Ban Điều tra của họ vừa nhận được nhiều tài liệu mật cho thấy giới tình báo Nam Phi nghi ngờ Trung Quốc đứng sau vụ đột nhập Trung tâm nghiên cứu hạt nhân Pelindaba, nằm gần thành phố Pretoria của nước này hồi tháng 11/2007. Theo tài liệu mật, các lãnh đạo tình báo Nam Phi cho rằng gián điệp Trung Quốc đã lấy đi tài liệu về công nghệ lò phản ứng mô đun tầng sỏi (PBMR) do Công ty PBMR (Pty) Ltd nghiên cứu tại Pelindaba để đạt bước tiến trong việc sản xuất điện hạt nhân. “Tình báo nước ngoài rất quan tâm tới quá trình phát triển và nghiên cứu PBMR... Vụ đột nhập có thể nhằm thúc đẩy dự án điện hạt nhân mang tên Chinergy của Trung Quốc”, Al Jazeera trích tài liệu mật từ Cơ quan an ninh nhà nước Nam Phi đề năm 2009 cho hay.

Ra tay táo bạo

Các điệp viên cấp cao Nam Phi khẳng định vào khuya 08/11/2007, một nhóm 4 người đàn ông có vũ khí đột nhập Pelindaba sau khi vô hiệu hóa hàng rào bảo vệ được gài dòng điện 10.000 volt. Chi tiết này cho thấy có thể các thủ phạm có người hỗ trợ bên trong. Khi đó, máy quay an ninh ghi lại được quá trình đột nhập, nhưng bọn cướp vẫn không bị ngăn chặn vì không có ai theo dõi màn hình. Các tay súng tiến vào Trung tâm kiểm soát khẩn cấp của Pelindaba và lấy một máy tính xách tay thì bị nhân viên vừa hết ca trực tên Anton Gerber phát hiện. Sau một hồi vật lộn, ông Gerber bị bắn trọng thương nhưng vẫn gắng sức ấn nút báo động. Dù vậy, khi cảnh sát đến nơi các thủ phạm đã tẩu thoát từ lâu. Ngoài ra, theo giới chức an ninh Nam Phi, cùng thời điểm ông Gerber bị bắn, một nhóm vũ trang khác cũng gồm 4 người đã đột nhập trung tâm Pelindaba theo hướng khác và lấy đi nhiều tài liệu. Sau vụ này, Cơ quan năng lượng hạt nhân Nam Phi (NECSA), đơn vị quản lý Pelindaba, đình chỉ công tác 6 nhân viên bảo vệ và cam kết sẽ tiến hành cuộc điều tra nội bộ cũng như cải thiện hệ thống an ninh.

Chìm xuồng ?

Theo tài liệu mật của Al Jazeera, đã 8 năm trôi qua nhưng vẫn chưa có kết quả điều tra cụ thể nào được công bố. Trước đó, cảnh sát Nam Phi bắt giữ 3 nghi phạm, nhưng rồi không có thêm bất cứ thông tin nào về 3 người này. Bên cạnh đó, bất chấp nghi ngờ của giới tình báo, mọi thông báo chính thức của chính phủ Nam Phi đều tránh đề cập các cáo buộc liên quan đến Trung Quốc. Thậm chí, ông Abdul Minty, đại diện của nước này tại Cơ quan nguyên tử quốc tế và giới chức NECSA còn tuyên bố đây là “một vụ phạm tội ngẫu nhiên không có mưu tính trước”, dù các diễn biến cho thấy các thủ phạm ra tay rất chuyên nghiệp, bài bản và hung hãn. Một chi tiết đáng chú ý khác là đến tháng 03/2009, Công ty PBMR (Pty) Ltd ký biên bản ghi nhớ hợp tác thương mại hóa công nghệ PBMR với Viện Nghiên cứu công nghệ mới và hạt nhân (INET) thuộc Đại học Thanh Hoa và Công ty Chinergy Co Ltd của Trung Quốc, theo chuyên trang Atomic Insights.