Các Ngoại trưởng ASEAN và các đối tác tại Kuala Lumpur, Malaysia

Tại lễ bế mạc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 48 (AMM48) tại Kuala Kumpur (Malaysia) vào tối ngày 6/8, Ngoại trưởng Malaysia Aman Datuk Seri đã công bố Tuyên bố chung.

Tuyên bố chung cho hay, các Ngoại trưởng ASEAN đã thảo luận sâu rộng các vấn đề về Biển Đông và tiếp tục bày tỏ quan ngại sâu sắc đối với các diễn biến gần đây và đang diễn ra ở khu vực này.

“Chúng tôi ghi nhận quan ngại sâu sắc của một số Bộ trưởng đối với việc tôn tạo, bồi đắp ở Biển Đông, làm xói mòn lòng tin và sự tin cậy, gia tăng căng thẳng và có thể gây phương hại tới hoà bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông”, tài liệu viết.

Các Ngoại trưởng cũng tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hoà bình, an ninh, ổn định, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Đồng thời, nhấn mạnh sự cần thiết đối với tất cả các bên trong việc bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả toàn bộ các điều khoản của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Trong khi tiếp tục thực hiện toàn bộ và hiệu quả các điều khoản của DOC và làm việc hướng tới nhanh chóng thiết lập Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), tuyên bố chung nhất trí về việc cần triển khai các biện pháp phòng ngừa để ứng phó với các diễn biến trên Biển Đông, nhằm tăng cường lòng tin và tin cậy giữa các bên.

Theo đó, tuyên bố ghi nhận đề xuất của Indonesia về việc thiết lập đường dây nóng liên lạc ở cấp cao giữa chính phủ các nước ASEAN và Trung Quốc nhằm xử lý những tình huống khẩn cấp trên thực địa đòi hỏi, sự can thiệp tức thời nhằm giảm ngay các căng thẳng.

Ngoài ra, theo tuyên bố chung, tại AMM 48, Philippines cũng đã thông tin cho Hội nghị về những diễn biến mới, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Bên cạnh đó, tài liệu được phát hành hai ngày sau phiên họp chính thức của AMM48 tại thủ đô của Malaysia cũng tuyên bố rằng, Trung Quốc và các nước ASEAN sẽ tiến tới “giai đoạn tiếp theo” của quá trình tham vấn về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

Việc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN 48 ra được tuyên bố chung, đề cập đến các diễn biến gần đây ở Biển Đông bằng những từ ngữ khá mạnh mẽ, có thể gọi là một thành công bất ngờ và đáng mừng bởi trước đó đã có thông tin rằng nội bộ khối vẫn có một số bất đồng về ngôn từ sử dụng khi đề cập đến tranh chấp Biển Đông.

Theo Reuters, một nhà ngoại giao cấp cao Đông Nam Á đã tiết lộ rằng, hầu hết các thành viên của ASEAN đều nỗ lực để có một tuyên bố “thống nhất, toàn diện” về Biển Đông bất chấp sức ép từ Bắc Kinh. Và cuối cùng, họ đã nhất trí ghi nhận các ý kiến của các thành viên vào tuyên bố chung, cũng như sử dụng “ngôn từ thoải mái” để phản ánh về các diễn biến ở Biển Đông.

Xung quanh các nỗ lực của ASEAN nhằm hướng tới Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông, giới quan sát bình luận rằng: Một số thành viên ASEAN đã cố gắng thúc đẩy hoàn thành COC trong hơn 1 thập niên qua, tuy nhiên, Bắc Kinh luôn tìm cách né tránh và trì hoãn. Bởi, là nước yêu sách chủ quyền với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông, chính phủ Trung Quốc có truyền thống xem bộ quy tắc COC như là một mối đe dọa cho quyền lợi của mình, mặc dù lời lẽ của Bắc Kinh dường như đã dịu đi phần nào trong những năm gần đây.

Theo Petrotimes