Theo đài Tiếng nói nước Nga, ngày 7-11-1941, trong đoàn quân diễu hành trên Quảng trường Đỏ có 6 người Việt Nam là Lý Nam Thanh, Lý Anh Tạo, Lý Thúc Chất, Vương Thúc Tình, Lý Chí Trọng và Lý Văn Minh. Ba trong số các thành viên của cuộc diễu binh năm 1941 đã hy sinh trong trận chiến đấu bảo vệ Moskva tháng Giêng năm 1942. Đó là các liệt sĩ Lý Nam Thanh, Lý Anh Tạo và Lý Thúc Chất, cả ba đều xuất thân từ Kim Liên, Nghệ An. Một người khác cùng quê Nghệ An là ông Vương Thúc Tình, theo quyết định của ban lãnh đạo Liên Xô, sau trận đánh tan quân Đức ở ngoại ô Moskva, đã được phái về nước hoạt động với nhiệm vụ thúc đẩy phát triển phong trào cách mạng, nhằm làm suy yếu quân Nhật. Nhưng trên đường về nước, vào cuối năm 1942 tại Trung Quốc, ông Vương Thúc Tình đã bị quân của Tưởng Giới Thạch bắt và thủ tiêu.

Còn hai người khác là các ông Lý Chí Trọng và Lý Văn Minh tiếp tục chiến đấu sau thất bại của Đức quốc xã ở Ngoại ô Moskva. Theo dữ liệu mà đài Tiếng nói nước Nga thu thập được, vào mùa hè năm 1942, có hai người Việt Nam dự khóa học thông tin chính trị tại trường đào tạo hạ sĩ quan của Lữ đoàn mô tô cơ động đặc biệt OMSBON. Tuy nhiên đài Tiếng nói nước Nga chưa có thêm tư liệu gì về số phận của hai người này.

Theo đài Tiếng nói nước Nga, việc tìm kiếm, xác minh danh tính của những người Việt tham gia cuộc duyệt binh lịch sử tại Quảng trường Đỏ ở Moskva năm 1941 là không dễ dàng. Để làm được điều này, các nhân viên của đài đã phải gặp gỡ các cựu nhân viên Quốc tế cộng sản, những người từng tham gia trận chiến ngoại ô Moskva, các nhà sử học, các cán bộ bảo tàng và các nhân viên lưu trữ ở cả hai nước. Một trong những lý do khiến công việc tìm hiểu danh tính và chặng đường hoạt động của những người Việt Nam nói trên trở nên khó khăn, là vì những người Việt thời ấy có mặt tại Matxcova đều trong qui chế bí mật, xem như công dân từ các nước Cộng hòa Trung Á và mang tên họ Nga. Hiện cuộc tìm kiếm của đài Tiếng nói nước Nga vẫn đang tiếp diễn.

HV