Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) trong một cuộc gặp hồi năm 2014. Ảnh: AP

Reuters cho biết Cố vấn hàng đầu của Tổng thống Mỹ Barack Obama , ông Dan Kritenbrink, đưa ra lời kêu gọi trên sau một tuần Washington và Bắc Kinh đối đầu vì Trung Quốc ngang ngược triển khai tên lửa, máy bay chiến đấu và radar trên các đảo tại vùng biển chiến lược này.

“Chúng tôi cho rằng sẽ là điều đúng đắn nếu ông ( Tập Cận Bình ) thực hiện mở rộng cam kết phi quân sự hóa ra rộng khắp biển Đông. Chúng tôi sẽ khuyến khích Trung Quốc và các quốc gia khác trong khu vực không có những bước đi gây gia tăng căng thẳng" – Ông Kritenbrink nói trong cuộc hội thảo tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington.

Vị cố vấn còn nhấn mạnh rằng Trung Quốc phải tôn trọng phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ở La Haye dự kiến đưa ra ra vào cuối năm nay liên quan tới vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc ở biển Đông.

Trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Mỹ hồi tháng 9-2015, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết không quân sự hóa quần đảo Trường Sa (của Việt Nam). Tuy nhiên, giới chức Mỹ khẳng định từ đó tới nay họ đã nhận thấy các ý đồ quân sự trong hoạt động, Bắc Kinh cố tình xây dựng trái phép các đường băng và bố trí hệ thống radar tại khu vực này.

Đô đốc Harry Harris , Tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, hồi đầu tuần này nhận định Trung Quốc đang thay đổi hiện trạng biển Đông bằng việc triển khai tên lửa và radar tới đảo nhân tạo trái phép nhằm một mục tiêu xa hơn: Thống trị khu vực Đông Á. Đô đốc Harris cũng cho biết các tên lửa chống hạm DF-21 và DF-26 của Trung Quốc có khả năng đe dọa tàu sân bay Mỹ nhưng Washington sẽ chủ động phản ứng nếu gặp nguy hiểm.

Đỗ Quyên (Theo Reuters)