Cư dân Donetsk bỏ phiếu trưng cầu dân ý sáng 11/05/2014

Cuộc bỏ phiếu ngày 11/05 tại Donetsk và Lugansk diễn ra trong bối cảnh Nga kêu gọi chính quyền 2 tỉnh này hoãn lại để ra điều kiện với chính quyền Kiev, trong khi chính quyền phương Tây thì ra tăng tố cáo và phủ nhận kết quả, còn quân đội Kiev thì vẫn tiếp tục chiến dịch chiếm lại các cơ sở công quyền từ phe biểu tình bằng vũ lực…

Tuy vậy, 1.200 phòng phiếu Donetsk và Lugansk vẫn mở cửa từ 8 giờ sáng ngày 11/05. 7,5 triệu cử tri, tương đương với khoảng 14% dân số Ucraina, đã tham gia bỏ phiếu cho biết ý kiến về việc nên hay không tách rời khỏi Ucraina để thành lập các nước cộng hòa tự trị.

Theo truyền thông Nga, cuộc trưng cầu đã được tổ chức trong bầu không khí lễ hội thân thiện. Tại nhiều điểm bỏ phiếu, cử tri xếp hàng dài, còn tại Mariupol, nơi mà ngày 09/05, xe bọc thép quân đội Ucraina đã nổ súng vào những người tham gia cuộc mittinh kỷ niệm Ngày Chiến thắng, người dân xếp hàng đợi bỏ phiếu dài gần một kilômét.

Cuộc trưng cầu dân ý này được thực hiện ở hơn một chục thành phố khác nhau, với một câu hỏi duy nhất bằng tiếng Nga và Ucraina: "Bạn có ủng hộ Luật về độc lập của nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk hay không?" Người đi bầu sẽ có thể trả lời "có" hoặc "không".

Chính quyền Kiev cho rằng cuộc trưng cầu dân ý tại các tỉnh miền Đông sẽ không có bất kỳ kết quả pháp lý nào cho sự toàn vẹn lãnh thổ của Ucraina và các cơ cấu chính quyền. Kiev cáo buộc những người tổ chức cuộc trưng cầu dân ý tội vi phạm Hiến pháp và pháp luật của Ucraina.

Nhiều nước phương Tây cũng coi cuộc trưng cầu dân ý tại Donetsk và Lugansk là bất hợp pháp, đồng thời cho rằng đây là trò hề chính trị được Nga dàn dựng.

Sáng 12/05, các hãng tin địa phương cho biết, phe ly khai ở Donetsk đã giành “chiến thắng vang dội”, với 89% số phiếu được cho là ủng hộ tự trị. Còn ở Lugansk, kết quả sẽ sớm được công bố. Dự đoán phe ly khai cũng sẽ được hậu thuẫn mạnh mẽ ở đây.

Điện Kremlin hiện vẫn chưa có bình luận chính thức nào sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc. Ông Roman Lyagin, người đứng đầu ủy ban bầu cử của nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk, nói trước báo giới một vài giờ sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc rằng có đến 89,07% cử tri đã bỏ phiếu ủng hộ tự trị trong khi có 0,74% số phiếu không hợp lệ. Tỷ lệ cử tri đi bầu được cho là gần 75%. Lãnh đạo ly khai Donetsk Denis Pushilin nói với hãng thông tấn Nga rằng một khi kết quả được xác nhận thì toàn bộ quân đội Ucraina đóng trong khu vực sẽ được xem là “lực lượng chiếm đóng”.

Bộ Ngoại giao Ucraina hôm nay thông báo: “Nhân dân Ucraina không công nhận bất kỳ cuộc trưng cầu dân ý nào của bọn khủng bố ở Donetsk và Lugansk và cả ở Crưm”. Tổng thống lâm thời Ucraina Olexander Turchynov cảnh báo rằng cuộc trưng cầu dân ý là “một bước đến vực sâu”.

Có tin nói rằng nếu số phiếu ủng hộ trên 50%, những người thuộc thành phần lãnh đạo phe thân Nga sẽ tổ chức một cuộc bầu cử khác vào ngày Chủ Nhật tới, đặt câu hỏi có muốn sáp nhập vào với Nga như Crưm đã từng làm hồi tháng trước hay không.

Donetsk và Lugansk là hai vùng giàu tài nguyên thiên nhiên, chủ yếu phát triển nhờ công nghiệp nặng, than đá, bảo đảm đến đến 16% GDP cho Ucraina. Theo các nhà quan sát có nhiều khả năng hai vùng đất này sẽ tách rời khỏi Ucraina tương tự như kịch bản đã xảy tới với vùng Crưm hồi tháng 03/2014.

Đối với phương Tây và chính quyền Kiev, cuộc trưng cầu dân ý này là những mắt xích tiếp theo của phản ứng dây chuyền từ Crưm và họ đã không thể ngăn cản được.

Điều lo sợ của phương Tây và chính quyền tạm quyền Ucraina hiện nay là những kịch bản có thể xảy ra trên cơ sở kết quả trưng cầu dân ý tại Donetsk và Lugansk. Điều đặc biệt ở các cuộc trưng cầu dân ý này là sự mập mờ về mục đích. Cử tri được hỏi về tính độc lập cho 2 khu vực miền đông này. Như thế rất khác so với Crưm và hiện cũng chưa có sự đảm bảo từ phía Nga là sẽ tiếp nhận 2 vùng này như đã tiếp nhận Crưm.

Với “câu hỏi mở” như vậy, phe ly khai ở Donetsk và Lugansk cố ý để ngỏ mọi khả năng hành động trên cơ sở kết quả trưng cầu. Tùy theo kết quả cụ thể và dư luận mà họ có thể thành lập nhà nước độc lập mới, có thể gia nhập Nga mà cũng có thể ở lại Ukraina với vị thế khác trước. Dù với bất cứ kịch bản nào thì cũng có lợi cho Nga và là sự thất bại một lần nữa cho phương Tây.

Nh.Thạch (tổng hợp)

Theo Petrotimes