Đây là Hội nghị thứ trưởng quốc phòng ASEAN - Nhật Bản lần thứ 6 đang diễn ra tại thành phố Yokohama, Nhật Bản. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh các bên đều dành sự quan tâm đặc biệt đến hòa bình và ổn định trên biển do an ninh trên biển tác động đến toàn bộ tình hình an ninh, chính trị và kinh tế của toàn khu vực và thế giới. Hội nghị lần này tập trung thảo luận hai chủ đề chính là “Hiện trạng liên quan đến an ninh biển ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương” và “Những cách thức duy trì, cải thiện tình hình an ninh biển trong khu vực”.

“Tất cả các quốc gia đều nhận thức được tính cần thiết của việc tăng cường hợp tác giữa ASEAN và Nhật Bản trong các lĩnh vực an ninh cũng như hợp tác với các quốc gia khác để các vùng biển trở nên hòa bình, ổn định, ít thách thức hơn và các bên cần đề ra biện pháp đối phó nhằm ngăn chặn sao cho các thách thức này không dẫn đến nguy cơ nổ ra xung đột quân sự”, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nói.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Để giải quyết các thách thức an ninh, Nhật Bản đã đưa ra một số sáng kiến và đề xuất hợp tác cụ thể với các nước ASEAN trên các lĩnh vực phi truyền thống như cứu trợ thảm họa, chống cướp biển, tìm kiếm cứu nạn…

“Các nước đặc biệt quan tâm đến những vấn đề tranh chấp trên biển, đồng thời khẳng định rằng phải có một nhận thức chung về luật pháp, không có tiêu chuẩn kép và không có nhận thức khác nhau về luật pháp quốc tế, hành xử hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; khi có tranh chấp xảy ra, các bên cần đàm phán cả song phương và đa phương để giải quyết vấn đề”, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nói.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh, các nước cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa để có được quy tắc ứng xử trên Biển Đông làm yên lòng các nước ASEAN, các đối tác và các quốc gia có lợi ích trên Biển Đông.

Tại Hội nghị, các bên nhất trí tiến tới hành động từng bước tùy theo năng lực của từng quốc gia, nhằm đảm bảo lợi ích chung cho tất cả các nước tham gia.

Nội dung hợp tác cụ thể mà 10 nước ASEAN và Nhật Bản có thể cùng tham gia gồm các hoạt động hợp tác trên biển, cứu hộ cứu nạn, hợp tác về công nghiệp quốc phòng phục vụ cho an ninh biển và đặc biệt là hợp tác để đề ra nhận thức chung về cách ứng xử trên biển bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Đối với Việt Nam trên tinh thần quan hệ chiến lược sâu rộng, trước đó Việt Nam và Nhật Bản đã nhất trí sẽ tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, trong đó có việc Việt Nam và Nhật Bản hợp tác để nâng cao năng lực cho các lực lượng thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam.

Tàu Cảnh sát biển 8001

Trước đó, nhân chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Fumio Kishida hồi đầu tháng 8, hai bên đã ký kết thỏa thuận về việc Nhật Bản cung cung cấp khoản viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam nhằm đảm bảo an toàn hàng hải trị giá 500 triệu yen, trong đó có 6 tàu sử dụng cho mục đích tuần tra trên biển. Theo tờ Japan Times trước đó cho biết, trong 6 tàu tuần tra mà Nhật cung cấp cho Việt Nam, có 2 tàu kiểm ngư của cơ quan ngư nghiệp Nhật Bản và 4 tàu đánh cá thương mại, đều đã qua sử dụng, thuộc lợp 600-800 tấn. Trong gói viện trợ 500 triệu yen này còn có cả xuồng cứu sinh và các thiết bị khác.