Ngày 11/11, Hãng thông tấn Bernama (Malaysia) cho biết, trong cuộc gặp với Thủ tướng Najib Razak, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã tán dương Malaysia vì nước này đã chọn cách im lặng trong các vấn đề Biển Đông. Trước đó (04/11), Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Jean-Yves Le Drian cũng tuyên bố, Paris ủng hộ lập trường của Malaysia trong giải quyết tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc.

Giáo sư Carl Thayer đến từ Học viện Quốc phòng Australia từng bình luận, Thủ tướng Najib Razak chỉ đưa ra phản ứng của mình thông qua các kênh ngoại giao. Hơn 1 tháng trước (07/10), khi tiếp Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì đang thăm Malaysia, Thủ tướng Najib Razak cho biết, Kuala Lumpur sẵn sàng ủng hộ những sáng kiến của Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình về “con đường tơ lụa trên biển trong thế kỷ XXI” và thành lập Ngân hàng đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á.

Thủ tướng Malaysia Najib Razak (trái) bắt tay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị APEC tại Bắc Kinh hôm 10/11

Thủ tướng Najib Razak từng cho rằng, ASEAN và Trung Quốc phụ thuộc lẫn nhau và 2 bên là “láng giềng tốt, bạn bè tốt” nên cần hợp tác chặt chẽ, cùng nỗ lực thực hiện hòa bình, ổn định, phồn vinh của châu Á. Hơn 1 năm trước (tháng 09/2013), Thủ tướng Najib Razak từng cho rằng, Trung Quốc cần giải quyết tranh chấp biển đảo với các nước Đông Nam Á "như giữa những người bạn", chứ không nên coi đây là "xung đột giữa bên này với bên kia". Tờ The Star của Malaysia dẫn lời Phó thủ tướng Tan Sri Muhyiddin Yassin cho biết, tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông và sự can thiệp của các lợi ích bên ngoài làm cho việc duy trì an ninh và ổn định ở khu vực trở nên phức tạp hơn.

Ngày 16/08, tờ Borneo Post cho rằng, Malaysia không muốn đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông để đổi lấy quan hệ kinh tế. Trước đó (19/07), tờ Bưu điện Phnom Penh đăng bài phân tích của nhà báo Luke Hunt, sống tại Phnom Penh, Campuchia bình luận, Kuala Lumpur không muốn làm ảnh hưởng tới mối quan hệ thương mại trị giá 62 tỉ USD/năm với Bắc Kinh, nên có thể thương lượng song phương với Trung Quốc xung quanh tranh chấp biển đảo. Được biết, Malaysia là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN (trong 6 năm liền) với kim ngạch thương mại song phương năm 2013 đạt 106 tỉ USD.

Gần nửa năm trước (03/06), tờ The Wall Street Journal cho biết, Malaysia tiếp tục kêu gọi nhanh chóng kết thúc đàm phán để ký COC. Lời kêu gọi này được Thủ tướng Najib Razak đưa ra sau khi kết thúc 1 tuần công du Trung Quốc. Ngày 27/05, Thủ tướng Najib Razak bắt đầu thăm chính thức Trung Quốc trong 6 ngày (nhân dịp kỷ niệm 40 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao) và đã có các cuộc hội đàm với các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã phá vỡ thông lệ ngoại giao khi đón tiếp ông Najib Razak để bày tỏ sự trọng thị của Bắc Kinh.

Theo tờ South China Morning Post, Bắc Kinh thuyết phục ông Najib Razak không nên đứng về phía Philippines trong tranh chấp ở Biển Đông. Ngày 25/06, tờ The Wall Street Journal đưa tin, một tập đoàn năng lượng quốc tế Malaysia phát hiện khí đốt ngoài khơi bờ biển Malaysia và tiến hành khai thác mà không gặp phải phản ứng nào từ Bắc Kinh, cho dù nó nằm bên trong “đường lưỡi bò”.

Ngày 14/04, Thủ tướng Najib Razak cho rằng, ASEAN cần làm việc như một tập thể để tăng cường sức mạnh kinh tế, xã hội và an ninh của khối bởi ASEAN mạnh mẽ và thành công không những là vấn đề thiết yếu về kinh tế, mà còn là một yêu cầu chiến lược. Ngày 31/05, khi phát biểu tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 13 ở Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin cho rằng, ASEAN phải ưu tiên hàng đầu về an ninh khu vực, thống nhất về một số vấn đề quốc phòng quan trọng và không bị lôi kéo bởi các khuynh hướng khác nhau.

Ngày 10/07, tờ The Diplomat đăng bài của nhà nghiên cứu Mina Pollmann của Đại học Ngoại giao Georgetown bình luận, việc Trung Quốc biến “đường 9 đoạn” thành 10 đoạn ở Biển Đông, mở rộng yêu sách cái gọi là "lợi ích cốt lõi" không phải thủ đoạn mới. Ngày 22/06, tờ The Star (Malaysia) dẫn nhận định của Giáo sư, Tiến sĩ David Arase, chuyên gia ngành chính trị quốc tế tại Trung tâm Đại học Nam Kinh (Trung Quốc), một cơ sở của Đại học Johns Hopkins (Mỹ) cho rằng, Malaysia có thể giúp làm giảm căng thẳng tại Biển Đông.

Giới truyền thông cho rằng, Malaysia và Mỹ có thể đang đàm phán về việc sử dụng một căn cứ không quân của nước này trên đảo Borneo làm nơi xuất phát cho máy bay trinh thám tại Biển Đông. Điều này cho thấy, Malaysia muốn dùng Mỹ làm đòn bẩy với Trung Quốc. Ngày 27/04, Tổng thống Barack Obama và Thủ tướng Najib Razak đã hội đàm trước khi chủ trì hội nghị song phương và lãnh đạo 2 nước đã nhất trí nâng tầm quan hệ song phương lên "quan hệ đối tác toàn diện".

Tuấn Quỳnh

Theo Petrotimes