Ngày 27-12 (sáng 28-12, giờ Việt Nam), Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Trân Châu Cảng, đánh dấu chuyến thăm mang tính biểu tượng lịch sử của nhà lãnh đạo quốc gia Châu Á đã gây ra trận hải chiến kinh hoàng năm 1941, mở màn Thế chiến II ở Thái Bình Dương.
Thủ tướng Abe gây chú ý khi cùng Tổng thống Obama đến đặt hoa tưởng nhớ những người đã thiệt mạng trong trận chiến Trân Châu Cảng và cam kết Nhật Bản sẽ không bao giờ phát động chiến tranh một lần nữa.
 |
|
Thủ tướng Shinzo Abe (trái) cùng Tổng thống Barack Obama đứng lặng im tưởng nhớ
các nạn nhân chiến tranh tại Đài tưởng niệm USS Arizona được Mỹ dựng lên trên xác tàu chiến USS Arizona bị Nhật đánh chìm. Ảnh: Reuters
|
KHÔNG LẶP LẠI NỖI ĐAU CHIẾN TRANH
Cả hai nhà lãnh đạo Mỹ-Nhật tỏ lòng tôn kính đến hơn 2.400 người Mỹ thiệt mạng trong cuộc tấn công ngày 7-12-1941. Ông Obama và ông Abe cùng dự lễ đặt vòng hoa và đứng im lặng tưởng nhớ những người thiệt mạng tại Đài tưởng niệm USS Arizona vốn được người Mỹ dựng lên tại đúng nơi tàu chiến USS Arizona bị quân đội phát xít Nhật đánh chìm trong trận Trân Châu Cảng.
Chuyến thăm của hai nhà lãnh đạo lần này được đánh giá là mang tính biểu tượng sâu sắc về sức mạnh của sự hòa giải và cảnh báo bóng ma chiến tranh. 75 năm sau cuộc tấn công Trân Châu Cảng của Nhật Bản vốn kéo Mỹ vào Thế chiến II, Thủ tướng Abe đưa ra “lời chia buồn chân thành và vĩnh cửu” đối với những nạn nhân thiệt mạng do chiến tranh. Dù không đưa ra lời xin lỗi, nhưng Thủ tướng Nhật nhấn mạnh: “Chúng tôi không bao giờ phải lặp lại những nỗi kinh hoàng của chiến tranh. Đây là lời thề của chúng tôi, của người dân Nhật Bản. Điều có thể gắn chúng ta lại với nhau là sức mạnh của sự hòa giải, thực hiện thông qua lòng khoan dung”.
Ông Obama – nhà lãnh đạo hồi tháng 5 trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Hiroshima, nơi hứng chịu bom hạt nhân của Mỹ trong Thế chiến II, cũng đáp lại những tình cảm chân thành từ ông Abe. “Tôi hoan nghênh ông (Thủ tướng Abe) đến đây trong tinh thần hữu nghị. Tôi hy vọng chúng ta cùng gửi thông điệp đến toàn thế giới rằng, có nhiều cách để giành chiến thắng hơn là trong chiến tranh, hòa giải luôn đáng được thưởng hơn là sự trừng phạt”, Tổng thống Obama nhấn mạnh.
TÁI KHẲNG ĐỊNH LIÊN MINH MỸ - NHẬT
Chuyến thăm cùng cuộc gặp gỡ lịch sử giữa hai nhà lãnh đạo này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Obama chuẩn bị rời Nhà Trắng trong khi Tổng thống đắc cử Donald Trump có khả năng sẽ khiến mối quan hệ Mỹ-Nhật trở nên phức tạp hơn.
Ông Trump, sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20-1-2017, từng đề nghị Nhật phá vỡ điều cấm kỵ và phát triển vũ khí hạt nhân của riêng mình để tự bảo vệ mình. Hồi tuần trước, vị Tổng thống Mỹ đắc cử này cũng gây ngạc nhiên khi đe dọa sẽ làm sống lại cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân toàn cầu. Nhà lãnh đạo tương lai của Mỹ cũng tuyên bố sẽ xé bỏ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) - một thỏa thuận thương mại lớn được xem là di sản của Tổng thống Obama và Thủ tướng Abe.
Hiện không rõ liệu ông Trump có thực hiện đúng như những gì đã tuyên bố hay không. Trong bối cảnh xuất hiện tâm lý quan ngại ông Trump sẽ che mờ quan hệ Tokyo-Washington và Trung Quốc đang ngày càng trỗi dậy mạnh mẽ, với chuyến thăm này, cả ông Obama và Abe rõ ràng muốn nêu bật tầm quan trọng của liên minh Nhật-Mỹ.