"Nhận định đúng đắn, ra quyết định thận trọng và tuân thủ các quy trình bắt buộc trong lập kế hoạch điều hướng, thực hiện nhóm giám sát và quản lý rủi ro có thể đã giúp ngăn chặn sự cố" - hải quân Mỹ hôm 4-11 cho biết.

Đây được xem là dấu hiệu mới nhất về thực trạng mang tính hệ thống, nghiêm trọng trong nội bộ hải quân Mỹ, tạp chí Forbes ngày 8-11 nhận định. 

Nguyên nhân gốc rễ

Theo Forbes, mức độ nghiêm trọng của vụ việc được phản ánh qua sự thay đổi trong nội bộ hải quân Mỹ gần đây. 

Phó Đô đốc Karl Thomas - chỉ huy Hạm đội 7 của Mỹ - hôm 4-11 đã sa thải ba chỉ huy cấp cao của tàu ngầm USS Connecticut do “mất tự tin”. 

Đây được coi là động thái đáng hoan nghênh liên quan trách nhiệm giải trình, song vẫn chưa thể giải quyết cuộc khủng hoảng về vận hành đang tồn tại trong hải quân Mỹ. 

Trong khoảng một năm tới, hải quân Mỹ sẽ phải đưa ra phân tích "nguyên nhân gốc rễ" về sự cố của tàu USS Connecticut, chỉ ra những vấn đề tương tự vốn đã được phát hiện sau những vụ việc trước đó.

Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là hải quân, với tư cách là một tổ chức, thiếu đi ý chí thực hiện các kế hoạch khắc phục. Chỉ đến khi hải quân Mỹ quyết định giải quyết cuộc khủng hoảng về vận hành hiện nay, những tai nạn vốn có thể tránh được sẽ tiếp tục xảy ra, Forbes nhận định.

Trong vòng bốn năm qua, hải quân Mỹ đã đối mặt nhiều vụ tai nạn, dẫn đến sự mất mát của ít nhất 17 thủy thủ và hàng tỉ USD tài sản.

Chuỗi chỉ huy của hải quân Mỹ đang bị "phá vỡ", khi nhiều thành viên hải quân xem nhẹ mệnh lệnh chỉ huy, hay cơ bản là trong việc xác định những quy tắc và quy định nào cần được áp dụng.

Theo Forbes, trách nhiệm giải trình cũng là một vấn đề, liên quan lo ngại bị kỷ luật, hay "mối quan tâm" bị chính trị hóa về văn hóa "không khiếm khuyết" của hải quân. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thủy thủ nói dối nhưng không bị kỷ luật trong môi trường hải quân.

Một đợt cải tổ quyết liệt, nhanh chóng - trước mắt là xây dựng lại hải quân một cách bền vững, tập trung vào trách nhiệm giải trình ở các cấp từ trên xuống dưới - có thể là giải pháp duy nhất. 

Không thực hiện cải tổ nhất quán 

Theo Forbes, các vấn đề dẫn đến sự cố vận hành gần đây của hải quân Mỹ đã được ghi nhận từ lâu và đầy đủ.

Trên thực tế, các báo cáo về sự cố sai sót của hải quân được ghi chép đầy đủ đến mức chúng có sự giống nhau kỳ lạ, tạp chí này nhận định. 

Tàu ngầm USS San Francisco (SSN-711) hồi năm 2005. Ảnh: GETTY IMAGES

16 năm trước, ông JW Greenert – thời điểm đó là đô đốc giữ vai trò trưởng ban tác chiến hải quân - đã xác nhận cuộc điều tra về vụ va chạm của tàu ngầm USS San Francisco hồi năm 2005.

Kết quả cuộc điều tra nêu rõ “nếu lãnh đạo chỉ huy và đội điều hướng tuân thủ các quy trình cụ thể cơ bản và thực hiện các hoạt động điều hướng thận trọng, họ sẽ nhận thức được các nguy cơ hàng hải tiềm tàng và do đó buộc phải vận hành con tàu một cách thận trọng hơn”. 

Theo Forbes, văn phong tương tự đã được sử dụng vào năm 2017, sau khi các tàu khu trục lớp Arleigh Burke USS Fitzgerald (DDG 62) và USS John S. McCain (DDG 56) va chạm với các tàu dân sự.

Đối với tàu USS Fitzgerald, hải quân Mỹ đã xác định các sai sót trong việc lập kế hoạch an toàn, trong “tuân thủ các phương pháp điều hướng thủy âm”, không “thực hiện các phương pháp cơ bản về vị trí đồng hồ” và không “sử dụng đúng các công cụ điều hướng có sẵn”. 

Đối với tàu USS John S. McCain, các nhà điều tra đã xác định được sai sót trong khâu quản lý rủi ro hàng hải - những vấn đề tương tự được xác nhận trong vụ việc của tàu USS Connecticut.

Theo Forbes, những vấn đề về vận hành cơ bản này đã được nêu ra nhiều lần. Tuy nhiên, hải quân Mỹ được cho là giải quyết vấn đề theo hướng tránh trách nhiệm giải trình.

Ngoài ra, thay vì đánh giá ở góc độ tổ chức, hải quân Mỹ tìm cách giảm thiểu các vấn đề. Theo đó, cơ quan này cho rằng thảm họa xuất phát từ lỗi của một sĩ quan, hay những thủy thủ vận hành, hoặc thậm chí là sự cố xảy ra ở những con tàu thuộc Hạm đội 7 hoạt động ở vùng biển xa xôi.