Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh tiếp tục luận điệu dối trá.
Ngày 13/05, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh đã dối trá một cách trơ trẽn khi tuyên bố: Ngoại trưởng Mỹ John Kerry không hề nói “Trung Quốc có hành vi khiêu khích” khi điện đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.
Nhưng ngay trong ngày 13/05, nữ phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki khẳng định: Ngoại trưởng John Kerry coi việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 và nhiều tàu tới Biển Đông là khiêu khích. Bà Jen Psaki cũng bác bỏ cáo buộc của Trung Quốc cho rằng, Washington thổi phồng căng thẳng trên Biển Đông, đồng thời tái khẳng định việc Bắc Kinh hạ đặt giàn khoan ở vùng biển Việt Nam là hành động khiêu khích. Chỉ riêng động thái này cũng một lần nữa cho thấy sự dối trá, đổi trắng thay đen của Bắc Kinh. Tuy nhiên, trên một số diễn đàn mạng, tầng lớp thanh niên và trí thức Trung Quốc đã tỏ rõ thái độ cũng như thẳng thắn bày tỏ chính kiến của mình và họ có chung nhận định, Bắc Kinh đang đánh mất sự khôn ngoan.
Ngày 14/05, tờ The Straits Times trích lời Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói tại cuộc họp báo chung nhân chuyến thăm Mỹ của Ngoại trưởng Singapore (từ 12 đến 16/05): Washington muốn thấy một bộ quy tắc ứng xử được thiết lập và tranh chấp được giải quyết một cách hòa bình thông qua Luật Biển, thông qua tòa án, thông qua bất cứ biện pháp nào không phải bằng đối đầu trực tiếp và hành động xâm lược.
Cùng ngày 14/05, tờ Sydney Morning Herald cho biết, Bộ Ngoại giao Australia bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về căng thẳng trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế, không leo thang căng thẳng, duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông và sớm đạt tiến bộ trong việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC). Australia cũng hoan nghênh Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 về tình hình hiện nay ở Biển Đông, đồng thời yêu cầu các nước giải thích rõ tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Cũng trong ngày 14/5, trên tạp chí The Diplomat, phóng viên Zachary Keck đã nhận định, hiện là khoảng thời gian cho Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei giải quyết các tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông giữa 4 quốc gia trước khi thiết lập một mặt trận đối phó với tham vọng bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc tại vùng biển này.
Hãng Reuters vừa dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose cho biết (14/05), Trung Quốc đã chuyển vật liệu xây dựng để xây một đường băng trên đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hải quân Philippines đã chụp ảnh các hoạt động này. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc xây dựng trên các đảo sau khi chiếm đóng bất hợp pháp tại quần đảo Trường Sa và là hành vi leo thang căng thẳng nghiêm trọng trên Biển Đông.
Học giả Ian Storey đến từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore cho rằng, nếu điều này là sự thật sẽ đại diện cho một bước leo thang mới và Bắc Kinh có thể mở rộng kiểm soát (bất hợp pháp) bầu trời ở Trường Sa. Giới chuyên môn coi đây là âm mưu kiểm soát bầu trời Trường Sa từ Gạc Ma của Bắc Kinh. Nhưng theo nhà phân tích quân sự tại Trung tâm Nghiên cứu quốc tế Rajaratnam ở Singapore Richard Bitzinger, việc xây dựng một đường băng ở Gạc Ma không thể thay đổi chiến lược ở Biển Đông và đây có lẽ là động thái chính trị.
Ngày 13/05, tờ Philippines Daily Inquirer dẫn lời Tổng thống Benigno Aquino cho rằng, hiệp ước Tăng cường hợp tác quốc phòng (EDCA) giữa Manila và Washington sẽ ngăn Trung Quốc đưa giàn khoan vào biển Philippines. Theo nhận định của Tiến sĩ Gerhard Will, chuyên gia Đông Nam Á thuộc Viện Khoa học và Chính trị Đức, động cơ hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc không phải vì tài nguyên, mà là yêu sách chủ quyền nhằm hiện thực hóa tham vọng “đường lưỡi bò”.
Còn theo nhận định của Giáo sư Artha Nantachukra, Viện trưởng Viện nghiên cứu Phupan (Thái Lan), mục tiêu lâu dài của Trung Quốc là độc chiếm Biển Đông, kiểm soát toàn bộ tuyến hàng hải khu vực để chiếm lợi thế trước các nước, trong đó có Mỹ và Nhật Bản. Nhưng động thái này của Trung Quốc đang tự cô lập khỏi cộng đồng quốc tế.
Tân Hồng - Tiên Du
Theo Petrotimes